O Bloque Nacionalista Galego constitúese nunha asemblea que se celebra os días 25 e 26 de setembro de 1982 na Coruña. Este encontro, que vai ser coñecido popularmente como a Asemblea de Riazor, culmina o proceso de reestruturación do nacionalismo popular galego que se iniciara no III Congreso do partido Unión do Pobo Galego (UPG) de xaneiro de 1982, no que se aproba unha resolución para impulsar a reconversión da Asamblea Nacional Popular Galega (AN-PG), fronte patriótica creada en 1975 para afrontar a ruptura política en Galiza, e adaptala ao novo marco político e institucional que se estaba consolidando no Estado e en Galiza a principios dos anos oitenta do século XX. A decisión adoptada no congreso da UPG debátese no V Plenario da AN-PG en abril de 1982, e acórdase iniciar formalmente o proceso de conformación dunha nova fronte nacionalista que fose máis aló do proxecto que representaba a AN-PG, que fora concibida como unha asemblea popular para liderar o rupturismo político en Galiza despois da morte do ditador Franco. Ese acordo de reconfiguración do soberanismo galego abría un debate sobre a unidade do nacionalismo e para iso constituíase unha xestora en réxime de autoconvocatoria para o que desde a AN-PG faise un chamamento á participación a todos os nacionalistas galegos. Ese proceso vaise prolongar desde abril e até setembro e vai estar protagonizado por partidos e colectivos nacionalistas que deciden facer unha aposta por un novo marco organizativo para a loita política. A culminación do proceso constituínte culmina pois na Asemblea Nacional de setembro de 1982, na que participan partidos (UPG e Partido Socialista Galego –PSG-) e colectivos (Estudantes Revolucionarios Galegos –ERGA-, Galicia Ceibe, Arco da Vella, Asemblea de Nacionalistas Galegos e colectivos locais) e persoas non organizadas que maioritariamente procedían da AN-PG. A Asemblea debate e decide a estrutura organizativa da nova organización e os principios nos que se inspira para o seu funcionamento, así como os principios políticos e sociais sobre os que se constrúe, así como a denominación Bloque Nacionalista Galego. Na nova organización de adscrición individual aínda que tamén con representación directa de partidos e colectivos, intégranse, ademais dos militantes procedentes da extinta AN-PG, a UPG, o PSG e diversos colectivos nacionalistas independentes.

No marco dos debates que se producían na xestora sobre a unidade do nacionalismo, o Bloque (AN-PG/UPG)-PSG convocan o Día da Patria de 1982 baixo o slogan: Galicia nación, frente á Constitución. Reclámanse os dereitos nacionais de Galiza que son negados polo réxime instituído na Constitución de 1978.

A fundación do BNG prodúcese nun contexto sociopolítico fondamente hostil para o nacionalismo galego, sendo o exemplo máis claro a expulsión do Parlamento de Galiza dos deputados da coalición Bloque Nacional-Popular Galego/PSG en novembro de 1982 pola defensa democrática dos principios que sustentaban o proxecto nacionalista galego, pola liberdade ideolóxica e a liberdade de expresión, pola democracia, diante da esixencia antidemocrática de xuraren a Constitución Española e o Estatuto de Autonomía.

O feito de que o presidente do Goberno de España disolvera as Cortes o 27 de agosto e convocara eleccións para o 28 de outubro motiva un debate na xestora para a unidade do nacionalismo que se resolve coa decisión de UPG, AN-PG e PSG de presentar candidatura baixo a denominación de Bloque (BN-PG)/PSG. En consecuencia con esta decisión, na Asemblea fundacional, que cando se celebra a coalición xa estaba inscrita e as candidaturas presentadas, acórdase o apoio a esta candidatura na que se decide asembleariamente que estaría representado o novo BNG. Esta candidatura tamén contou co apoio da Liga Comunista Revolucionaria e do Movemento Comunista de Galiza. Nos comicios houbo dúas candidaturas nacionalistas galegas, a do Bloque/PSG, que acada o 3% dos votos válidos con 38.437 votos, e a de Esquerda Galega (EG) con 22.192 sufraxios e 1,7%. Estas eleccións supoñen un cambio significativo no contexto político estatal e galego coa maioría absoluta rotunda do PSOE, o avance de Alianza Popular (AP) e a práctica desaparición da Unión de Centro Democrático (UCD). A polarización e a concentración do voto “progresista” en torno ao PSOE de Felipe González tamén repercute na competición electoral en Galiza incidindo negativamente no nacionalismo galego que perde a metade dos votos acadados nas eleccións xerais de 1979 (daquela BN-PG e Unidade Galega).

Na Asemblea Nacional do BNG elíxense 20 membros do Consello Nacional aos que se unen os representantes dos partidos e colectivos integrados (UPG, PSG e ERGA). O Consello é o órgano de dirección política entre asembleas, e vai celebrar as primeiras reunións para poñer en funcionamento a organización coa división do territorio en comarcas organizativas para a incorporación dos responsábeis comarcais, así como para dar os debates sobre a situación política e decidir a posición do BNG e definir iniciativas.

Pouco despois das eleccións xerais de outubro reábrese no PSG un debate sobre a relación do partido co BNG e sobre as decisións adoptadas na Asemblea de Riazor. Este debate provoca a convocatoria dun Congreso extraordinario que se celebra o 15 de xaneiro de 1983 no que a posición maioritaria é a de abandonar o BNG. Diante desta posición un grupo de militantes defenden permanecer no BNG e abandonan o partido constituíndo no seo do BNG o Colectivo Socialista Galego. Un Colectivo que vai ser o primeiro que se conforma dentro do BNG e vai ser recoñecido polo Consello Nacional que o asimila a un partido político, pasando a nomear dous representantes como xa fixera antes o PSG e tamén a UPG. Pola súa banda, o PSG elixe unha nova dirección que vai centrar a súa estratexia de alianzas na colaboración con EG, e que culminará en xuño de 1984 coa fusión das dúas formacións para dar lugar ao PSG-EG.

O BNG ao longo de 1983 centra parte da súa actividade política na denuncia do atropelo democrático contra os deputados expulsados en novembro de 1982 do Parlamento galego, mais tamén na loita contra a decisión de avanzar na integración na OTAN e fronte as agresións ecolóxicas que sofre Galiza como os verquidos radiactivos na fosa atlántica.

Unha das tarefas que ten que afrontar a dirección do BNG é a preparación das eleccións municipais previstas para o 8 maio de 1983. As crises que se produciran desde 1980 no seo do nacionalismo popular galego teñen a súa repercusión na redución do número de candidaturas que presenta o BNG e que quedan en 100 fronte ás 167 de 1979. O Bloque concorre a este proceso co eslogan “Somos necesarios. Para avanzar”, e acada 50.491 votos (4,1%) e 117 concelleiros/as que lle reportan 6 alcaldías (Bóveda, Carnota, Corcubión, Fene, Malpica e Moaña). Ás eleccións tamén concorre EG que acada 19.161 votos (1,54%) e 22 actas, e o PSG con 7.120 votos (0,57%) e 21 concelleiros. A novidade nestes comicios, desde o punto de vista da dinámica política en Galiza, é a reconfiguración do espazo galeguista-dereita rexional representada a través de Coalición Galega (CG), a Converxencia de Independentes de Galicia (CIGA) e o Partido Galeguista (PG) que obteñen en conxunto 99 alcaldías e o goberno da Deputación de Ourense.

O BNG convoca a súa primeira manifestación do Día da patria galega (25 de xullo) co eslogan “O nacionalismo, a solución para Galiza”. Esta convocatoria pasará á historia pola masiva sentada de protesta contra a prohibición gobernativa de acceder á zona vella de Santiago de Compostela. Despois de cinco horas de sentada e de protesta pacífica a concentración foi disolta cunha violenta carga policial, reflectindo tanto a prohibición como a actuación policial a hostilidade na que se tiña que desenvolver o nacionalismo galego.

Ao longo de 1984 o BNG, conxuntamente coa INTG, desenvolve unha intensa actividade política contra o desmantelamento industrial provocado pola política de “reconversión” impulsada polo Goberno de España que cumpría fidelmente coas directrices que marcaba o capital desde a Comunidade Económica Europea. A situación é tan conflitiva que son convocadas tres folgas xerais ao longo de 1984 nas que o sindicalismo nacionalista ten un papel moi activo e nas que participa o BNG.

O Día da Patria de 1984 volve marcar un novo fito histórico porque o nacionalismo galego accede á zona vella de Santiago despois de anos de prohibición, e porque o BNG vaino adicar á figura de Castelao no aniversario da publicación do Sempre en Galiza. O eslogan escollido é: “Frente a autonomía autodeterminación. Castelao sen manipulación”. A campaña e as celebracións do Día da Patria prodúcense nun contexto tenso motivado pola traída dos restos de Castelao a Galiza por parte do goberno galego incumprindo a vontade do rianxeiro. Esta “ofensa” provocou unha forte polémica pola apropiación e deturpación da súa figura e obra por parte do reformismo español. Diante disto, o BNG desenvolveu acción de protesta contra a apropiación e a manipulación de Castelao recibindo como resposta unha dura represión policial.

Outras campañas e mobilizacións impulsadas polo BNG ao longo de 1984 son actuacións contra a integración no Mercado Común evidenciando os seus negativos efectos na economía galega que pasaba a ser a periferia da periferia, así como contra a política do Goberno de España de Felipe González que avanzaba claramente na integración do Estado na estrutura da OTAN.

A finais de 1984, tal e como estaba previsto, desenvolvéronse os traballos e os debates previos á II Asemblea Nacional do BNG que se celebra o 22 e 23 de decembro na facultade de económicas de Santiago. Nesta Asemblea, ademais de elixir os 20 membros para o Consello Nacional que posteriormente se completaría cos responsábeis comarcais e representantes dos partidos e colectivos, debateuse e estableceuse a posición do BNG sobre a cultura, o ecoloxismo, o ensino, a política sindical de apoio á INTG, así como tamén a actuación política nas institucións municipais e a posición diante das eleccións autonómicas previstas para 1985, e tamén foi obxecto de debate unha ponencia sobre dereitos e liberdades. En definitiva, foi unha asemblea na que se van desenvolvendo os principios políticos que se estableceran na Asemblea fundacional.

O 20 de maio de 1985 celébrase unha folga xeral no Estado español contra a Lei de pensións coa que se pretende aumentar o período de cálculo das prestacións de dous a oito anos. Nas mobilizacións participa o sindicalismo nacionalista que nese momento esta sumido nunha crise interna que remata nunha excisión motivada polas diferenzas na forma e no fondo de enfrontar a loita sindical, e que tamén reflectían as diferenzas no plano político que enfrontaban ao BNG co PSG-EG. Esta crise desemboca na división do sindicalismo nacionalista en dúas centrais sindicais, a INTG e a CXTG.

No contexto da inminente entrada do Estado español no Mercado Común, o BNG convoca o Día da Patria de 1985 co eslogan: “Deféndete: Frente a CEE soberanía nacional”, denunciando as consecuencias negativas para Galiza que vai provocar a entrada na Comunidade Económica Europea, destacando a necesidade de reaxir fronte ás decisións que se van adoptando.

O Bloque participa na constitución da Conferencia de Organizacións de Nacións Sen Estado da Europa Occidental (CONSEO).

O 17 de agosto celébrase a I Asemblea Comarcal do BNG na Emigración na Facultade de Económicas de Santiago de Compostela. Asisten representantes dos militantes do BNG emigrados en España, Euskadi, Païses Cataláns, Holanda, Suiza e Alemaña. Os representantes de Arxentina e Venezuela non poden asistir pero participan a través de textos que aprobaran nas Asembleas respectivas. Na Asemblea elixen un representante por cada zona da Emigración, así como un representante da Emigración no Consello Nacional.

O BNG concorre ás eleccións autonómicas de novembro de 1985 co slogan “Non pases por menos. Vota BNG” e acada 53.072 votos, o 4,2% dos válidos, e un único deputado pola circunscrición da Coruña. A obriga de acatar a Constitución e o Estatuto de Autonomía que figura no Regulamento do Parlamento para que os deputados adquiran a súa condición plena e todos os dereitos, que provocara a expulsión dos tres deputados do Bloque/PSG en 1982, xera un debate interno tanto na UPG como no BNG que se resolve nunha Asemblea extraordinaria o 15 de decembro de 1985, na que é maioritaria a posición de cumprir esa obriga por imperativo legal, cualificándoa como unha imposición antidemocrática para que o deputado do BNG poida desenvolver a súa actividade na Cámara galega. Nas eleccións o PSG-EG acada 71.599 votos (5,7%) e 3 deputados, e o partido Coalición Galega irrompe no Parlamento con 11 actas grazas aos 163.425 votos que obtén (12,9%), converténdose na forza decisiva para a conformación da Xunta nunha Cámara sen maiorías absolutas.

O Goberno de España convoca para o 12 de marzo de 1986 un referendum sobre a permanencia na Alianza Atlántica, case cinco anos despois de que o Congreso dos deputados aprobara a adhesión do Estado á OTAN. Nesta consulta, o BNG, sendo consecuente cos seus principios orixinarios e coa mobilización social que levaba promovendo desde primeiros dos oitenta e que se foi intensificando con marchas e manifestacións ao longo de 1985, fai campaña polo non. Finalmente, en Galiza gaña o “SI” co apoio do 55,1% dos votos, quedando o “NON” cun significativo 38,2%.

O 22 de marzo de 1986 comezaba o V Congreso da UPG en Santiago de Compostela, e ese mesmo día un destacado grupo de militantes e membros da dirección abandonan o partido e crean o Colectivo 22 de marzo amosando a súa discrepancia coas decisións adoptadas nos últimos meses polo partido a respecto do que cualifican como cambio de estratexia política, mais non abandonan o BNG. Este Colectivo vai ser recoñecido polo BNG e transfórmase en xullo de 1986 no Partido Comunista de Liberación Nacional (PCLN), converténdose así no primeiro partido que xorde no seo do BNG pasando a designar representantes no Consello Nacional.

O 23 de abril, un mes despois do referendum da OTAN, o Presidente do Goberno de España disolve as Cortes e convoca eleccións para o 22 de xuño de 1986. O BNG concorre a este proceso electoral co eslogan “En pé! Por Galiza. Vota BNG” e acada 27.049 votos, o 2,1% dos válidos. Este resultado electoral que sitúa ao BNG como sexta forza política en Galiza, é considerado moi negativo polo Consello Nacional do Bloque que comprobaba máis unha vez a ausencia de correspondencia entre o apoio social ás mobilizacións convocadas polo Bloque, e as organizacións sociais nacionalistas, e os resultados electorais. Esta situación, no contexto do reforzamento do marco institucional xerado a partir da Constitución de 1978, vai abrir debates internos que sitúan a antesala da IIIª Asemblea Nacional prevista inicialmente para finais de 1986 pero que remata celebrándose en febreiro de 1987. Ás eleccións xerais tamén concorren outras forzas galegas como o PSG-EG que consegue 45.574 e o 3,6% dos válidos, CG 79.972 (6,2%) que acada un deputado por Ourense, e tamén se presenta o Partido Galeguista en coalición coa recén fundada Esquerda Unida (baixo a denominación Plataforma Galeguista e de Esquerda Unida), obtendo 14.614 votos e o 1,1% dos votos válidos.

O Día da Patria de 1986 celébrase no contexto das conmemoracións do cincuentenario do plebiscito do Estatuto de 1936, que volve ser obxecto de manipulación por parte da Xunta de Galiza. O BNG convoca a manifestación co slogan: “Somos unha nación. Na soberanía está a solución”. Incidindo na necesidade de que Galiza como nación teña a capacidade para decidir sobre os seus recursos e sobre o seu futuro nun contexto de supeditación aos intereses con centro fóra do país.

O feminismo galego da un paso adiante e aposta por crear unha organización feminista que adopta a denominación de Mulleres Nacionalistas Galegas. A asemblea constituínte celébrase en novembro de 1986 en Santiago. A primeira organización do feminismo galego decide naquel momento integrarse como colectivo sectorial no BNG, designando unha representante no Consello Nacional.

O Consello Nacional do BNG tiña previsto a celebración da asemblea nacional a finais de 1986 mais finalmente convócase para os días 7 e 8 de febreiro na vila do Carballiño co lema “Abrindo Camiño”. Nesta III Asemblea Nacional debátese unha ponencia política e outra organizativa que van ser fundamentais para establecer as bases do desenvolvemento estratéxico nos planos social, sindical, institucional e de alianzas, así como para a consolidación organizativa, para o que vai ser decisivo o novo papel que se atribúe á Permanente Nacional a partir deste momento dotada de áreas de responsabilidade específicas entre as que destacan organización, finanzas e municipal. O marco establecido no Carballiño permite apostar de maneira decidida por converterse no referente do nacionalismo, partindo dunha premisa que vai ser fundamental para entender a evolución estratéxica do BNG como é que a mobilización social ten que ir acompañada por unha actuación político-institucional que converta en oportunidades as contradicións que se van xerando no contexto político e económico do momento. No decurso da Asemblea maniféstase ás claras o enfrontamento entre dúas posicións: unha dominada polo ideoloxismo que apostaba polo mantemento da estratexia seguida desde a transición, na que coincidían o PCLN e sectores da militancia afíns; e outra que defendía a adaptación táctica ao novo escenario político que pasaba pola apertura á sociedade galega. Finalmente, a militancia aproba os mecanismos que permitirán a actualización das tácticas e a das formas de traballo político do BNG iniciando o proceso de apertura da Fronte á sociedade galega. Así mesmo, e malia as diferenzas nos debates na Asemblea preséntase unha única lista para o Consello Nacional a través da que se elixen 20 membros, un órgano que se completará posteriormente cos representantes dos partidos e colectivos e cos responsábeis comarcais.

O compromiso do BNG cos sectores produtivos galegos reflíctese no apoio activo as mobilizacións convocadas pola Plataforma para a Defensa do Sector Leiteiro contra as cotas de produción leiteira impostas pola CEE, un exemplo foi a manifestación celebrada na Coruña en febreiro na que participan máis de 80.000 persoas.

A aposta do BNG por abrir unha nova etapa na forma de facer política tamén pasa pola imaxe e en maio de 1987 no marco da campaña “En Galiza, en galego”, presenta publicamente a nova imaxe corporativa en base a un manual de identidade cun logotipo que vai permanecer durante trinta anos con pequenos cambios. A campaña pola defensa da lingua é promovida pola recentemente constituída Mesa pola Normalización lingüística e culmina nunha multitudinaria manifestación en Santiago que apoia o BNG.

No contexto da convocatoria das primeiras eleccións ao Parlamento europeo nas que participa o Estado español, e no marco das decisións adoptadas na Asemblea Nacional, o BNG decide presentar candidatura propia. Esta decisión non é compartida por un sector da militancia maioritariamente organizado en torno ao PCLN. Finalmente, este grupo de militantes apoia a candidatura de Herri Batasuna, feito que provoca a súa expulsión do BNG. As eleccións celébranse o 10 de xuño e o BNG, que se erixe como a única candidatura galega ao non participar en ningunha alianza con forzas doutras nacións do Estado, obtén 45.525 votos en Galiza (3,7%) e 53.116 en todo o Estado (0,3%), converténdose na primeira forza política galega en número de votos, recuperando así a posición que detentara até 1983. O PSG-EG, coa candidatura Esquerda dos Pobos con Euskadiko Ezquerra, consegue 36.062 votos (2,9%); o PNG, que xorde en 1986 dunha excisión en CG conformada polo que se deu en chamar “sector progresista” de CG, obtén 12.277 votos (1%) coa candidatura Pola Europa dos Pobos xunto a Esquerra Republicana de Calalunya e Eusko Alkartasuna; e o PG-N (Nazonalista) na coalición Unión Europeista co PNV queda con 5.322 (0,4%).

O BNG presenta 117 candidaturas nas eleccións municipais que se celebran o mesmo día que as europeas, e acada 61.256 votos (4,5%) e 139 concelleiros que lle reportan 7 alcaldías (Ares, Carnota, Corcubión, Fene, Malpica, Noia e Ribadeo); pola súa banda o PSG-EG obtén 57.062 (4,2%) e 60 actas; o PNG consegue 18.354 votos (1,4) e 38 concelleiros; e o PG-N 4.176 (0,3%) e 2 actas. A fortaleza organizativa e a maior implantación territorial do BNG establece unha diferenza a respecto dos seus competidores e refórzase como unha das principais vantaxes competitivas no contexto da consolidación do marco institucional autonómico e dun sistema de partidos propio.

O 25 de xullo celébrase a manifestación do Día da Patria baixo o eslogan “Galiza en marcha”, que reflicte o aperturismo polo que aposta o BNG desde a IIIª Asemblea Nacional.

Na política galega se o ano 1986 é convulso o 1987 vaille á zaga. A división do partido Coalición Galega e de Alianza Popular, así como a crise que provocan as excisións e os episodios de transfuguismo no goberno da Xunta de Fernández Albor, culminan na moción de censura de setembro da que sae o goberno tripartito de PSOE/CG (con exdeputados de AP) e PNG.

Neste contexto revolto, o BNG, e en base á política institucional decidida na III Asemblea Nacional, presenta no Parlamento galego a Proposición de Lei de Bases de Medidas Urxentes. O obxectivo diríxese por un lado a poñer de manifesto as contradicións do marco autonómico, e por outro a reclamar o desenvolvemento do Estatuto para evidenciar a verdadeira vontade dos partidos políticos españois que nin sequera pretenden dotar a Galiza da máxima autonomía regulamentada no propio Estatuto. Esta iniciativa ten unha relevancia especial para o BNG en tanto que vai ser a referencia para as campañas que se desenvolven nos meses seguintes e vai ser o xermolo do programa electoral que se presenta ás eleccións autonómicas de 1989.

O 5 de decembro o buque Casón sofre un accidente que provoca unha catástrofe en Fisterra e nos concellos limítrofes, agravada pola sucesión de feitos protagonizados polas administracións galega e española. Diante disto o BNG emite un comunicado o 5 de xaneiro no que se reclama a readmisión dos traballadores despedidos de Alumina-Aluminio motivado polo traslado dos bidóns tóxicos do buque, a efectivización das indemnizacións aos mariñeiros, a recuperación dos restos do buque e un estudio medioambiental sobre as repercusións do accidente.

Coa previsión das convocatorias electorais previstas para 1989 ao longo de 1988 o BNG vai impulsar unha estratexia de país partindo da política de alianzas aprobada na III Asemblea Nacional tomando a iniciativa e facendo un chamamento a toda as forzas políticas de obediencia galega para conformar unha candidatura galeguista para as eleccións europeas de 1989. As diferentes estratexias políticas de cada organización provocan o fracaso da proposta.

Os días 6 e 7 de marzo celébrase unha xuntanza da CONSEO en Bilbao na que vai participar o BNG.

Os días 23 e 24 de xullo de 1988 celébrase a Asemblea fundacional de Galiza Nova co eslogan “Galiza Nova. Organización da mocidade nacionalista” que pasa a ser a organización xuvenil do BNG, nomeando un representante no Consello Nacional. Coa fundación de Galiza Nova disólvese ERGA.

O 25 de xullo convócase co eslogan “Proxecto común. Galiza de seu”. O contexto político, social e económico galego evidenciaba cada vez máis a necesidade de que Galiza se dotase dunha forza política con capacidade para defender os intereses galegos, en consecuencia o BNG incide nese proxecto que é común a todo o pobo para defender e impulsar unha Galiza dona do seu. En consecuencia con esta estratexia o Bloque vai reforzar a vertente propositiva tomando a dianteira e deseñando e impulsando propostas e iniciativas políticas.

Diante da vaga de lumes que asolaga Galiza o BNG impulsa, xunto con outras organizacións ecoloxistas, a primeira iniciativa lexislativa popular que xorde en Galiza co obxecto de defender o patrimonio forestal galego.

O 14 de decembro de 1988 celébrase unha folga xeral a nivel estatal para pedir a retirada do Plan de emprego xuvenil e contra a política económica do goberno socialista. Finalmente, o Goberno retira o Plan e intenta restablecer o diálogo cos sindicatos españois.

Os días 21 e 22 de xaneiro de 1989 a UPG celebra o seu VI Congreso co lema “25 anos ao servizo da Galiza”, no que reafirma ao BNG como alianza política e social que ten como fin a soberanía de Galiza máis aló dunha alianza temporal de corte electoral.

O 11 e 12 de marzo de 1989 celébrase a IV Asemblea Nacional do BNG en Lugo para a que se escolle a cabeceira “Na Onda”. Os debates asemblearios céntrase no artellamento dunha estratexia política diante da crise política, económica e social na que está sumida Galiza. Unha das conclusións da Asemblea é a necesidade da unidade das forzas propias para reaxir da situación na que se atopa o país. A respecto das eleccións galegas o BNG elixe por vez primeira candidato á presidencia da Xunta. En canto á ponencia organizativa destaca a aposta pola consolidación da estrutura organizativa co reforzamento das áreas de organización, finanzas e municipal e coa formalización da estrutura comarcal que queda fixada en 21 comarcas territoriais e a Emigración.

Na vertente electoral fracasa a proposta do BNG de conformar unha candidatura unitaria das forzas políticas autóctonas para concorrer ás eleccións ao Parlamento europeo. As diferentes estratexias políticas de cada formación conduce a que nas eleccións europeas do 15 de xuño de 1989 rematen concorrendo catro candidaturas con forzas de ámbito galego, sendo a do BNG a única que non formaba parte de coalicións con forzas doutras nacións do Estado. En consecuencia con esta situación, o eslogan escollido polo BNG para a campaña é “En interese dos galegos Galiza a Europa. Vota BNG. A única candidatura galega”. En canto aos resultados, o BNG con 38.968 votos e o 4,2% dos válidos en Galiza e 46.052 (0,3%) no Estado, mantense como a candidatura con máis apoios; seguido polo PSG-EG na candidatura Europa dos Pobos con 31.229 votos e 3,3%; CG na Coalición Nacionalista con 28.556 votos (3,1%); e finalmente o PNG-PG na coalición Pola Europa dos Pobos con 12.906 sufraxios (1,4%). O 4 de decembro de 1988 o PNG e o PG-N celebran un congreso no que se fusionan os dous partidos dando paso ao PNG-PG.

O BNG, afondando na súa estratexia de comunicación en positivo e aperturista, convoca o Día da Patria co eslogan “Adiante” co obxectivo de fortalecer a cohesión da militancia do BNG para trasladarlle ao pobo galego o optimismo necesario para encarar o futuro con esperanza.

O presidente do Goberno de España decide adiantar as eleccións xerais previstas para o verán de 1990, e disolve as Cortes o 1 de setembro convocando os comicios para o 29 de outubro. Neste escenario, o BNG impulsa novamente a proposta de conformar unha candidatura unitaria das forzas políticas de obediencia galega que fracasa unha vez máis polas diferentes estratexias partidistas a respecto da concorrencia conxunta ás eleccións. O BNG é unha vez máis a forza galega con máis apoios con 47.763 votos, o que representa o 3,6% dos válidos; e séguenlle CG con 45.821 e 3,4%; PSG-EG que obtén 34.131 e 2,6%; PNG-PG con 14.411 e 1,1%; e finalmente a Frente Popular Galega (FPG), impulsada polo PCLN e Galiza Ceive en 1988, que queda con 3.657 votos (0,3%). Os resultados das eleccións amosaban que as forzas políticas de ámbito galego sumaban o 11% dos votos válidos, mais era descoñecido o efecto psicolóxico que podería ter no electorado unha eventual unidade.

O membro da Permanente Nacional do BNG Francisco Rodríguez Sánchez é detido o 21 de xuño de 1989 e condenado á pena de cadea por uns feitos supostamente acaecidos en 1984 que nunca foran probados. A presión social consegue a súa liberación despois de estar un mes na cadea.

Cando aínda non pasaran dous meses das eleccións xerais, celébranse as terceiras eleccións autonómicas en Galiza ás que o BNG concorre co eslogan “Ábre-te a Galiza” e presenta candidato á presidencia da Xunta cun programa de goberno que toma como referencia a batería de propostas que formaba parte da Proposición de lei de medidas urxentes de 1987. Nos comicios do 17 de decembro o BNG obtén 105.703 votos (8% dos válidos), o que representa o dobre dos apoios acadados en 1985, que lle permiten obter grupo parlamentar no Pazo do Hórreo con 5 deputados/as. As irregularidades no reconto de voto en Ourense que motivaron recursos electorais, finalmente sáldanse a favor do PSOE que gaña un deputado á costa do sexto do BNG. O PSG-EG acada 50.047 votos (3,8%) e dous deputados, perdendo máis de 20.000 votos e deixando un deputado. Pola súa banda, CG con 48.208 votos (3,6%) e dous deputados, perde máis de 115.000 votos e 9 deputados; o PNG-PG obtén 18.036 votos (1,4%) e non consegue representación quedando sumido nunha crise diante das dificultades para gañar un espazo no que manter o proxecto político que pretendía representar; e a FPG acada 2.629 sufraxios (0,2%). No Parlamento que sae das eleccións, conformado desta vez por 75 deputados/as, catro máis que nas anteriores lexislaturas, o Partido Popular con 38 escanos acada a maioría absoluta, o PSOE obtén 28 actas, o BNG pasa a ser terceira forza política con 5 escanos, converténdose con diferenza na primeira forza no nacionalismo, e PSG-EG e CG conforman o grupo mixto con dous escanos cada un.

En 1990, o Consello Nacional do BNG debate e elabora un documento sobre a situación económica de Galiza, “Posición perante a situación de Galiza”. Esta proposta de documento é enviado ás asembleas comarcais para debate entre a militancia, tanto para xerar debate sobre o tema como para facer partícipe á organización dunha posición que se considera fundamental para a estratexia política do BNG. O documento finalmente é aprobado pola Permanente Nacional en xuño de 1990 baixo o título “Posición e proposta do BNG perante a situación económica e política de Galiza”. Este posicionamento e as súas implicacións estratéxicas son fundamentais para entender a estratexia de alianzas do BNG baseadas na situación de Galiza como consecuencia da contradición centro-periferia e a necesaria unidade das forzas políticas, económicas e sociais propias para defender unha posición común. En definitiva, este documento representa o que se deu en denominar popularmente como “Proxecto común”.

Nos días 25, 26 e 27 de maio celébrase o IIº Cúmio da CONSEO no que participa o BNG. Este encontro ten moita relevancia ao producirse a integración dos movementos nacionais do Leste, en consecuencia a organización perde o “O” de occidente pasando a denominarse CONSE.

Os días 21 e 22 de xullo celébrase en Santiago a II Asemblea Nacional de Galiza Nova na que entre outras decisións asúmese o pluralismo ideolóxico e do dereito á discrepancia como principios do funcionamento organizativo.

O Día da Patria de 1990 convócase co eslogan “Entre todos”. Na manifestación vai contar coa participación do PNG-PG que vai dando avanzando un debate interno sobre a necesidade de reforzar o frontismo. A cabeceira do BNG reflicte a vontade unitaria do BNG para ter a fortaleza suficiente para que Galiza acade ser dona de seu.

Os días 25, 26 e 27 de xaneiro de 1991 celébrase a V Asemblea Nacional do BNG en Vigo co lema “Enerxía alternativa”. No plano organizativo faise unha aposta máis pola consolidación e formalización organizativa coa creación da Comisión nacional de organización e finanzas e a elaboración dunha normativa en materia de financiación. Así mesmo e dada a proximidade das eleccións municipais debátese e apróbase o Programa Marco, e decídese impulsar unha infraestrutura de coordinación dos cargos electos nos concellos. Por outra banda, apróbase o documento sobre o que se debe fundamentar a unidade do nacionalismo en torno ao BNG. Nesta Asemblea tamén se produce a integración formal de Galiza Nova no BNG. En xaneiro de 1991, en Vigo, formalizábase na V Asemblea Nacional do BNG a integración de Galiza Nova na fronte patriótica. Pasaba a ser así, formalmente, a súa organización xuvenil. Para a elección dos 20 membros do Consello Nacional preséntanse dúas candidaturas, a maioritaria obtén 18 postos e a impulsada polo Colectivo Avante 2. Este colectivo vaise conformando desde mediados dos anos oitenta impulsado polo alcalde de Fene e algúns concelleiros desa localidade e vai ir aglutinando a militantes e concelleiros doutras localidades até que se formaliza en 1989. O colectivo foi collendo certa entidade aínda que non conseguiu ter presenza en todo o territorio, por esta razón non foi recoñecido como tal polo Consello Nacional ao non cumprir o previsto nos estatutos. A reclamanción dunha alianza do BNG co PSG-EG é dos principais sinais de identidade de Avante, de feito despois da incorporación de Unidade Galega en 1994 o colectivo desactívase.

Nas eleccións municipais do 26 de maio de 1991 o BNG integra ao PNG-PG nas súas candidaturas alí onde ten presenza este partido, presentando 162 candidaturas co eslogan “Renova Galiza, tamén no teu concello”, e consegue 107.932 votos (7,7%) e 241 concelleiros que lle reportan 10 alcaldías (Allariz, Carnota, Corcubión, Fene, Malpica, Mazaricos, Muxía, Noia, Ribadeo e Vilar de Santos). O avance nas municipais reflíctese en que acada representación en todas as cidades excepto na da Coruña na que queda fóra do reparto por 217 votos. Pola súa banda, o PSG-EG obtén 39.116 votos (2,8%) e 46 concelleiros.

O BNG convoca o Día da Patria de 1991 co eslogan “A Galiza viva” facendo un chamamento a todas as organizacións políticas autóctonas para integrarse na fronte nacionalista en base a tres principios fundamentais: Galiza, nación, dereito de autodeterminación e anti-imperialismo.

Os días 29 e 30 de xuño celébrase en Bilbao a II Asemblea da Emigración do BNG.

En setembro de 1991 o BNG desenvolve unha intensa campaña social e institucional a favor do dereito á autodeterminación do pobo galego, coa que se pretende concienciar ao pobo galego das vantaxes da autodeterminación. Esta campaña desenvólvese no contexto da situación que se xera despois dos cambios producidos nos países do Leste despois da “caída do muro”. Neste sentido preséntanse iniciativas no Parlamento galego e nos concellos para xerar debate e socializar o concepto de autodeterminación.

Os días 14 e 15 de decembro de 1991 a UPG celebra o seu VII Congreso co lema “Desta terra, deste tempo” en Santiago de Compostela no que ademais de actualizar o programa do partido que databa de 1977, tamén se reafirma a necesidade dun partido comunista nunha nación colonizada como Galiza no contexto da Europa da desaparición da URSS.

En decembro de 1991 o PNG-PG asina o protocolo de integración no BNG culminando un proceso de debate interno e de colaboración que se iniciara en 1990. O PNG fúndase en xaneiro de 1987 a partir da excisión do “sector progresista” de CG en 1986, e en novembro de 1988 fusiónase co Partido Galeguista conformando o PNG-PG.

En febreiro de 1992 o Estado español asina o Tratado de Maastricht polo que se crea a Unión Europea, avanzando un paso máis na integración económica e na unión monetaria. O BNG fronte a isto desenvolve unha intensa campaña informativa con actos por todo o país na que pón de manifesto as nefastas consecuencias para a economía galega, defendendo unha posición frontalmente oposta ao Tratado polas súas implicacións.

O 4 de abril de 1992 constitúese Esquerda Nacionalista como corrente organizada dentro do BNG co propósito de potenciar a democracia participativa. Esta asemblea constituínte supón a formalización dun colectivo de independentes que viña funcionando como tal desde finais dos anos oitenta dentro do BNG, e que se agrupaba en torno á figura de Xosé Manuel Beiras. O colectivo é recoñecido polo Consello Nacional e polo tanto vai designar dous representantes no máximo órgano do BNG entre asembleas. A corrente transformarase en partido político en outubro de 1995.

O 28 de maio de 1992 celébrase unha folga xeral no Estado español contra o Decreto que recorta as prestacións por desemprego e fronte ao proxecto de lei de folga. O BNG, xunto coa CIG, participa activamente nas mobilizacións facendo unha campaña específica co eslogan “Galiza empresa de todos”.

O BNG adica o día da Día da Patria a afondar na idea da unidade como instrumento estratéxico para a defensa dos intereses e da posición de Galiza no Estado e en Europa. O eslogan escollido é: “A Galiza que queres. Entre todos podemos.”

En decembro de 1992 celébrase o décimo aniversario da fundación do BNG cunha festa multitudinaria na cidade da Coruña baixo o lema “A forza dun povo”.

O 10 de marzo de 1993 celébrase no Parlamento galego unha sesión plenaria na que se debate a proposición de lei do Grupo parlamentar Popular de reforma do Regulamento do Parlamento de Galiza que é cualificada como un ataque á democracia por limitar as funcións da oposición na Cámara autonómica. O BNG amosa a súa oposición a través do “zapatazo” do seu portavoz parlamentar e tamén abandona a sala no momento da votación.

Os días 27 e 28 de marzo de 1993 celébrase a VI Asemblea Nacional do BNG na Coruña baixo o título “Con máis forza”. No aspecto organizativo concrétanse os criterios para a formación e recoñecemento de colectivos dentro do BNG, así como para a integración de partidos e colectivos constituídos fóra do BNG. En relación con isto apróbase a solicitude de integración do colectivo Inzar. Outro tema destacado nesta Asemblea é a presentación do BNG como alternativa de goberno en Galiza coa ollada posta nas eleccións xerais, nas que por primeira vez as enquisas daban posibilidades reais de obter representación, e nas autonómicas previstas para finais dese ano. Para a elección dos 20 membros do Consello Nacional preséntanse dúas candidaturas a maioritaria obtén 18 postos e a impulsada polo Colectivo Avante 2.

O 11 de maio de 1993 o Colectivo Inzar, que se conformara a partir da concorrencia dos restos do Movemento Comunista de Galiza e da Liga Comunista Revolucionaria, asina o protocolo de integración no BNG reforzando o carácter frontista do BNG e avanzando no proceso de converxencia do nacionalismo no BNG en torno ao “proxecto común”, e pasando a designar dous membros no Consello Nacional. A decisión de integrarse no BNG, despois de anos de colaboración, adóptase co apoio do 75% dos militantes no I Congreso de Inzar que se celebra os días 16 e 17 de xaneiro de 1993 en Santiago.

O 6 de xuño de 1993 celébranse eleccións xerais no Estado nas que o PSOE pon fin a case once anos de maiorías absolutas. O BNG concorre co eslogan “Galiza con forza própia”. O avance electoral do Bloque queda reflectido nos 126.965 votos (8% dos válidos) quedando a moi poucos votos de conseguir representación nas circunscricións da Coruña e de Pontevedra, concretamente na Coruña queda a medio punto do limiar de representación e en Pontevedra a oito décimas. Pola súa parte o PSG-EG impulsara o 6 de marzo de 1993 a plataforma Unidade Galega como unha confluencia do PSG-EG co galeguismo do PG con membros de Converxencia Nacionalista Galega (CNG), creada en 1991 a partir dun sector de CG e outros que quedaron fóra do PP, e co grupo Galicia Vive, decide concorrer ás eleccións con Esquerda Unida obtendo 74.065 votos (4,7%).

O 25 de xullo de 1993 a convocatoria do BNG centra a mensaxe no crecemento electoral e organizativo co eslogan “Cada día máis”.

O 17 de outubro de 1993 teñen lugar as eleccións autonómicas en Galiza. O BNG concorre baixo a divisa “Coa forza de todos. O mellor para Galiza”, e acada un resultado que supón un salto máis na senda do crecemento electoral con 269.233 votos (18,4%) e 13 deputadas/os, reforzando a súa posición como terceira forza política e recortando posicións co PSOE que queda con 19 escanos. A competitividade do BNG en termos electorais co PSOE queda de manifesto nas cidades nas que se sitúa por primeira vez na súa historia como segunda forza política. Pola súa parte, a coalición EU-UG queda con 44.902 votos (3,1%). A modificación do limiar mínimo do 3 ao 5% dos votos válidos na Lei de eleccións ao Parlamento de Galiza que impulsara o PP en 1992, co propósito de limitar as opcións das candidaturas da órbita do galeguismo de centro dereita así como das forzas minoritarias a través do efecto mecánico do sistema como, e máis importante, co chamado efecto psicolóxico da barreira electoral que reforza as tendencias ao descarte de opcións en nome do chamado “voto útil”.

O BNG participa no Forum Internacional en Dinamarca que reúne a organizacións e personalidades de diversos países europeos críticos co modelo de Europa consagrado en Maastricht, e comprometidos coa construción dunha verdadeira Europa dos pobos.

O avance na unidade do nacionalismo no plano político plásmase no plano sindical coa reunificación do sindicalismo nacionalista que culmina este ano coa fundación da Confederación Intersindical Galega (CIG).

O BNG participa en Lisboa no foro “Que Europa após Maastricht” onde defende a súa posición fronte ao modelo que representa a Europa de Maastricht que atenta contra os dereitos dos pobos e das traballadoras.

O 12 de xuño celébranse eleccións ao Parlamento europeo e o BNG presenta unha vez máis candidatura en solitario sen concorrer en alianzas con forzas doutras nacións, co eslogan “Unha Galiza forte nunha nova Europa”. A lista do BNG vaina encabezar o que fora vicepresidente da Xunta de Galiza Carlos Mella que se aproximara ao BNG a través do PNG-PG. O BNG acada 132.507 votos en Galiza (11,4%) e 139.221 no total estatal (0,8%). Pola súa parte CG concorre na Coalición Nacionalista co PNV e obtén 4.384 votos en Galiza (0,4%).

O BNG convoca o Día da Patria de 1994 co eslogan “Galiza Sempre” en conmemoración do 50º aniversario do "Sempre en Galiza" de Castelao, obra central do nacionalismo galego contemporáneo.

O 15 de outubro de 1994 o partido Unidade Galega asina o protocolo de integración no BNG, culminando a decisión adoptada polo 80% da militancia no Congreso extraordinario celebrado os días 25 e 26 de xuño. Con esta incorporación cúmprese o obxectivo do BNG da unidade do nacionalismo no seo da fronte patriótica, culminando o proxecto iniciado en 1982 na Asemblea de Riazor, e asumindo que a incorporación da FPG non era posíbel polas fondas diferenzas que existían naquel momento.

O BNG participa de forma activa e destacada nas mobilizacións de apoio á flota pesqueira galega cuxos intereses vense seriamente ameazados pola posición do Canadá e a actitude da CE, do goberno español e Xunta de Galiza no conflito do fletán.

O 28 de maio de 1995 celébranse eleccións municipais ás que o BNG concorre co eslogan “Vota BNG. O mellor para o teu concello”, presentando 246 candidaturas que lle reportan 208.098 votos (13,2%) e 428 concelleiros e concelleiras, que se transforman en 13 alcaldías (Allariz, As Pontes, Castroverde, Corcubión, Fene, Maceda, Rairiz de Veiga, Vilar de Santos, Vilariño de Conso, Bueu, Cangas, Moaña e Poio). Este proceso electoral é moi importante para o BNG en tanto que consegue representación en todas as cidades, sendo destacábel os 7 concelleiros que obtén en Pontevedra. Por outra banda, o BNG sitúase como forza política fundamental para a conformación dunha alternativa de goberno ao PP en todas as institucións. Esta posición require a elaboración dun acordo co PSOE para todo o país que supera os pactos puntuais que se viñeran ensaiando desde finais dos oitenta que maioritariamente quedaban en apoios puntuais ou ás investiduras. É, pois, tras as eleccións municipais de 1995 cando o BNG asina o primeiro acordo global de gobernabilidade local co PSOE como primeiro paso necesario para visibilizar a existencia dunha alternativa de goberno ao PP non só nos concellos, senon tamén nas deputacións e, sobre todo na Xunta de Galiza.

O BNG convoca o Día da Patria de 1995 baixo o eslogan: “Galiza con decisión. Defendamos a nosa economía”.

Os días 17 e 18 de decembro de 1995 celébrase en Ferrol a VII Asemblea Nacional co lema “En bloque por Galiza”. Na Asemblea defínense os criterios que orientarán a actuación do BNG nas Cortes españolas, no contexto dun previsíbel adianto electoral e con todas as enquisas coincidindo en que o BNG ía acadar representación no Congreso dos Deputados, así como os eixos que deben vertebrar unha alternativa de goberno en Galiza, coa vista posta nas eleccións autonómicas previstas para 1997. No plano organizativo, e nun paso máis cara á consolidación e a institucionalización organizativa, apróbase o desenvolvemento dos estatutos orixinarios a través dun documento articulado e completo. Elíxense a través dunha única lista os 25 integrantes do Consello Nacional. Nesta Asemblea incorpórase ao BNG Camilo Nogueira, que fora o líder de EG, PSG-EG e UG, reforzando o carácter integrador do BNG como casa común do nacionalismo.

En 1996, e nun contexto político definido pola crise do PSOE a nivel estatal despois de case 14 anos á fronte do Goberno do Estado, o presidente do Goberno adianta as eleccións xerais que se celebran o 3 de marzo. O BNG concorre a este proceso co lema “Para que Galiza poda decidir” e obtén 220.147 sufraxios (12,9%) e dous deputados, acadando por vez primeira na súa historia representación no Congreso dos Deputados.

En maio de 1996 un grupo de afiliados do BNG forman a Coordinadora Nacional de Primeira Linha co obxectivo de converterse nunha corrente organizada no seo do Bloque e coa pretensión de representar á esquerda independentista.

No mes de xullo de 1996 o Bloque organiza un programa de encontros co lema “Aquí e agora (iniciativas para erguer este país)” que ten como propósito impulsar o desenvolvemento dun Programa de goberno a través do contacto cos diferentes sectores da sociedade galega. En consonancia co obxectivo desta campaña celébrase o Día da Patria baixo o eslogan “Aquí. Iniciativas para erguer este país”.

O programa de encontros continúa no outono coa finalidade de conformar a alternativa de goberno necesaria para Galiza. O arranque da segunda parte da campaña celébrase o 26 de outubro nun acto masivo en Santiago de Compostela no Pazo de Congresos. O eslogan escollido para o acto é “Alternativa 97 (Intelixéncia e Ilusión)”. Neste encontro o Bloque preséntase como a alternativa de goberno e proclama candidato á presidencia da Xunta de Galiza xa coa vista posta nas eleccións autonómicas de 1997.

En xaneiro de 1997 o BNG apoia activamente as protestas dos gandeiros galegos contra as cotas de produción leiteira impostas pola Unión Europea e a aplicación da supertaxa por exceso de produción. É destacábel a mobilización do 15 de xaneiro na que miles de tractores paralizan as estradas galegas.

En marzo o Bloque culmina o proceso de elaboración do programa de goberno co que concorrerá ás eleccións autonómicas, e inicia unha campaña na que organiza encontros por concellos para presentar a oferta programática “Alternativa 97”, así como tamén con diferentes colectivos sociais.

Os anos 1996 e 1997 pasaron á historia polos movementos do PP para derrubar gobernos municipais no marco da que se coñeceu como política de “fichaxe de tránsfugas”. Esta actuación provoca a contestación popular en diferentes puntos de Galiza sendo destacábel a repulsa de miles de cidadáns e cidadás de As Pontes pola moción de censura contra o alcalde do BNG.

Os actos do Día da Patria de 1997 convócanse co lema “Coa forza de todo un pobo”. A masiva asistencia á manifestación do 25 de xullo evidencia a crecente adhesión de novos colectivos cidadáns ao proxecto político que representa o BNG.

O 19 de outubro celébranse as eleccións autonómicas ás que o BNG concorre co eslogan “Porque nos interesa este país” acadando un éxito sen precedentes ao conseguir 395.435 votos (24,8%) e 18 actas, converténdose na segunda forza política de Galiza. No escrutinio dos votos das persoas residentes en Galiza o BNG obtivera unha acta máis pola circunscrición da Coruña que perde en favor do PP no reconto do voto dos residentes ausentes.

Os días 27 e 28 de xuño celébrase en Ourense a VIII Asemblea Nacional do BNG baixo o lema “Galiza sairá gañando. Con intelixéncia e ilusión”. Os documentos debatidos e aprobados representan o esforzo do BNG por readaptar a estratexia política á súa condición como segunda forza política en Galiza e polo tanto alternativa de goberno. As tres vertentes que fundamenta a estratexia política do BNG son: a aposta por consolidarse como a verdadeira alternativa de goberno en Galiza, a definición da liña a seguir para avanzar no carácter plurinacional do Estado e o papel do BNG como forza política cunha visión dunha Europa que debe fundamentarse nos pobos e non no capital. A estratexia política vai acompañada dunha estratexia organizativa baseada no reforzamento da estrutura nacional e da implantación territorial. Así mesmo, nesta Asemblea conclúese que o BNG ten vocación de permanencia, co obxectivo estratéxico e histórico da autodeterminación, a soberanía e a autoorganización de Galiza como nación, mais ese propósito de permanencia vai máis alá da consecución deses obxectivos tendo a vontade de gobernar unha Galiza xa soberana. Na Asemblea preséntase unha única candidatura para cubrir os 25 postos do Consello Nacional que lle corresponden á asemblea.

A respecto do desenvolvemento dunha estratexia conxunta con outras forzas nacionalistas doutros territorios do Estado, o Bloque celebra contactos con PNV e CiU que van cristalizar na Declaración de Barcelona asinada o 16 de xullo. A aposta polo recoñecemento do carácter plurinacional do Estado é o principal obxectivo que une aos asinantes. A Declaración de Barcelona vai ter unha grande repercusión situando o debate no primeiro plano da actualidade no conxunto do territorio estatal.

A convocatoria do 25 de xullo baixo o eslogan “Para gañarmos o futuro”, volve congregar en Santiago a milleiros de manifestantes. Por vez primeira van estar representados PNV, CiU e Sinn Féin, entre outras moitas organizacións progresistas e movementos de liberación nacional.

O 16 de setembro ten lugar en Gasteiz un novo encontro entre BNG, PNV e CiU, do que sae o Acordo de Gasteiz. O documento subscrito afonda na necesidade dunha nova relectura da Constitución española na perspectiva da súa reforma en clave plurinacional. Os encontros que se iniciaran en Barcelona en xullo, e que continuaron en Gasteiz, culminan en Santiago os días 29, 30 e 31 de outubro no chamado Encontro de Santiago que vai ter unha importante repercusión política e social. En Santiago acórdase constituír un foro permanente co obxecto de promover unha nova cultura política respectuosa coa realidade plurinacional, pluricultural e plurilingüística do Estado español.

O ano 1998 remataba coa celebración en Bueu nos días 18 e 19 de decembro das I Xornadas de inverno do BNG como escola de formación de cadros. A temática principal nestas xornadas céntrase na estratexia política do BNG no novo contexto político e nomeadamente na aposta polo avance institucional cara a un Estado plurinacional.

O 21 de maio de 1999 constitúese a Fundación Galiza Sempre como institución creada polo BNG co obxecto de promover todo tipo de actividades que contribúan a profundar no coñecemento dos distintos aspectos da sociedade galega, así como ao desenvolvemento do pensamento político, social, cultural e económico de Galiza.

O 13 de xuño de 1999 celébranse eleccións municipais e europeas. O BNG concorre nas municipais co eslogan “Para mellorar as cousas” con distintas variantes adaptadas a cada concello, e ás europeas presenta candidatura en solitario baixo o eslogan “Galiza con voz própria en Europa (para mellorar as cousas)”. Nas municipais o Bloque presenta 297 candidaturas e acada 290.187 votos (18,5%) e 586 concelleiros/as. O medre electoral do BNG é cuantitativo mais tamén cualitativo tendo en conta as posicións que gaña nas sete cidades galegas, acadando a alcaldía en Vigo, Pontevedra e Ferrol e participando no goberno en coalición co PSOE en Lugo e Santiago. Ademais das tres cidades tamén acada a alcaldía en Carnota, Cedeira, Corcubión, Fene, As Pontes, Allariz, Rairiz de Veiga, Vilar de Santos, Poio, Pontecesures e Vilaboa.

Nas europeas o BNG consegue 349.079 votos no Estado (1,7%), dos cales 335.193 obtivéronse nas catro provincias galegas (22%). Con este resultado o BNG acadaba por vez primeira representación no Parlamento europeo, e en solitario. Este feito completaba a representación do Bloque en todas as institucións e reflectía o impresionante avance electoral iniciado en 1987.

En xuño de 1999 a Coordinadora Nacional de Primeira Linha abandona o BNG.

A manifestación do Día da Patria de 1999 celébrase co eslogan “Galiza co futuro na mán”, e volve ser masiva cunha participación que se aproxima aos 20.000 manifestantes.

Nos días 11 e 12 de setembro o BNG celebra a I Escola de verán no mosteiro de Poio co título: “Os retos do nacionalismo: o BNG como alternativa de goberno”.

Continuando coa formación mais tendo como referencia as eleccións xerais previstas para o ano 2000, o Bloque convoca as II Xornadas de inverno os días 11 e 12 de decembro en Lugo co título “Galiza con decisión”. O propósito é debater a oferta política do BNG coa sociedade galega de cara ás eleccións a Cortes Xerais do ano seguinte.

O BNG consegue un acordo no Parlamento galego para que se declare o ano 2000 como “Ano Castelao” ao cumprírense 50 do pasamento do líder nacionalista.

As eleccións xerais convócanse para o 12 de marzo e o BNG concorre co eslogan “GALIZA con capacidade para decidir”, e co obxectivo de acadar grupo parlamentar propio. Finalmente, o Bloque acada 306.268 votos (18,6%) e 3 deputados experimentando un medre de case 90.000 votos a respecto de 1996 e ficando ás portas de conseguir grupo parlamentar. Coa constitución do novo Senado, o Parlamento galego designa por vez primeira un senador do BNG. Nestas eleccións xerais o PP acada maioría absoluta e inicia unha etapa de recentralización política e de ataque permanente á concepción plurinacional do Estado.

Os días 10 e 11 de maio unha ampla delegación do BNG participa en Bruselas nunhas xornadas do grupo parlamentar EFA-Greens para analizar a reforma dos tratados da UE. Así mesmo, tamén asiste á Asemblea Xeral do Partido Democrático dos Pobos de Europa-Alianza Libre Europea, unha formación que agrupo a organizacións políticas nacionalistas de diversos países e da que o BNG pasa a ser membro de pleno dereito. En maio tamén se constitúe no Parlamento europeo o Intergrupo de nacións sen Estado, sendo nomeado presidente do mesmo o eurodeputado do BNG.

Un ano máis no 17 de maio a Mesa pola Normalización Lingüística convoca a mobilización en defensa da lingua para reclamar unha maior presenza do galego nos medios de comunicación. Esta cita é a culminación a unha campaña que se organiza co lema “En Galego de principio a fin” promovida pola Mesa e apoiada polo BNG.

O 22 de xuño o BNG presenta en Santiago o manifesto “Un compromiso responsábel co país” no que expresa a súa vontade de diálogo coa sociedade para facer posíbel unha alternativa de goberno en Galiza. Este acto marca o inicio dos traballos para a preparación das eleccións ao Parlamento galego previstas para 2001. Na II Escola de verán que se celebra en Vigo no mes de setembro e nas III Xornadas de inverno organizadas en Silleda no mes de decembro a temática principal van ser as eleccións galegas de 2001.

Os actos do Día da Patria de 2000 convócanse co lema “Afrontando novos retos (un proxecto compartido)” e congregan en Santiago a milleiros de persoas que apoian o proxecto do BNG.

O BNG participa activamente nas actividades da “Marcha mundial de mulleres 2000”, sendo Galiza a única nación sen estado de Europa con delegación propia nas manifestacións que teñen lugar en Bruselas e New York.

O Bloque presenta o seu novo sitio web co enderezo www-bng-galiza.org.

A actividade do BNG no último trimestre de 2000 céntrase na defensa dos sectores produtivos agredidos pola política económica do PP, nomeadamente o sector pesqueiro (mobilizacións da flota do banco canario-sahariano na defensa dun novo acordo con Marrocos como eixo central), o comercio (apoiando a contestación ás medidas “liberalizadoras” do goberno central que favorecen ás grandes cadeas de distribución transnacionais), e o agrogandeiro. No mes de novembro a aparición en Galiza dos primeiros casos de encefalopatía esponxiforme bovina (a chamada enfermidade das “vacas tolas”) supón un duro revés para o sector cárnico galego.

Diante da nefasta xestión da Xunta de Galiza polo problema das “vacas tolas”, así como doutras problemáticas que se sucederon nos últimos meses como a ausencia de acordo pesqueiro con Marrocos que afecta aos barcos galegos ou a xestión dos efectos do temporal de vento e choiva que afectou a Galiza, e o BNG rexistra o 10 de xaneiro de 2001 unha moción de censura ao Goberno Fraga no Parlamento galego que se debate o 29 de xaneiro. Os argumentos da moción céntranse en demostrar que Galiza atópase nunha situación de excepción pola inoperancia do presidente da Xunta, e a falta de previsión e de actuación do Goberno galego.

Os días 12 e 13 de xaneiro no Hostal dos Reis Católicos de Santiago desenvólvese o primeiro Encontro do Intergrupo de nacións sen estado no Parlamento europeo no que participan delegacións de forzas políticas nacionalistas dos Países Cataláns, Euskadi, Canarias, Escocia, País de Gales, Flandes e Andalucía, ademais do BNG que actúa como organización anfitriona. No Encontro analízase o proceso de construción europea a subscríbese unha declaración conxunta a prol dunha Europa política e social respectuosa coa diversidade nacional e cultural.

O BNG apoia a Iniciativa lexislativa popular promovida por xornalistas da CRTVG na que se denuncia a manipulación partidista por parte do PP dos medios públicos, reclamando reformas legais para a elección dos cargos directivos da Compañía.

Os días 17 e 18 de febreiro celébrase no Pazo de Congresos de Santiago de Compostela a IX Asemblea Nacional do BNG co eslogan “Compromiso co futuro. Responsabilidade de goberno”. As análises sobre o proceso de globalización e a súa repercusión no contexto europeo, estatal e galego; e nomeadamente, pola proximidade das eleccións, o debate sobre a necesidade dun goberno nacionalista para Galiza e as liñas mestras que deben orientar a súa acción, centran os traballos da Asemblea na que tamén se elixen, a través dunha lista de consenso, os 40 membros do Consello Nacional aos que se unirán posteriormente os responsábeis comarcais.

O BNG apoia a Folga xeral do 15 de xuño promovida por CIG e UGT diante das medidas regresivas do Goberno central en materia de prestacións sociais e políticas de emprego. Na manifestación celebrada en Vigo reúnense máis de 50.000 persoas o que manifesta a importante contestación social ás medidas do goberno do PP.

O lema “Arelas de cámbio! A Galiza que vén!” é o elixido polo BNG para a convocatoria do Día da Patria de 2001 que vai contar cunha participación masiva de militantes e simpatizantes nacionalistas na manifestación.

Diante dos sucesos do 11 de setembro nos Estados Unidos que sacoden a opinión pública mundial, o BNG expresa a súa rotunda condena dos salvaxes atentados, mais tamén alerta contra o perigo de que estas accións sexan utilizadas para restrinxir as liberdades e reforzar as prácticas imperialistas e a unilateralidade dos EEUU en política internacional.

O 21 outubro celébranse eleccións ao Parlamento de Galiza nas que o PP volve acadar a maioría absoluta por cuarta vez consecutiva. O BNG concorre co eslogan “O país entre todos” e obtén 346.423 votos (22,5%) e 17 deputados/as. Malia manter a posición como segunda forza política ao superar ao PSOE en número de votos, o BNG sofre o primeiro retroceso electoral desde 1987. O Consello Nacional do Bloque atribúe os resultados a un cambio de contexto político internacional definido polo afortalamento do PP no Estado e a perda de influencia dos nacionalismos á hora de condicionar a política estatal, así como á ofensiva ideolóxica e mediática utilizando o terrorismo para condenar os nacionalismos, unido aos efectos na opinión pública dos sucesos do 11 de setembro, opacando informativamente a campaña e xerando un estado de ánimo favorábel a posicións conservadoras. Non obstante a dirección do BNG recoñece que se cometeron erros tácticos e un certo anquilosamento que levou á perda da iniciativa política.

As mobilizacións contra a nova Lei orgánica de universidades (LOU) marcan os últimos meses do ano do campo social. En Galiza rexístranse as maiores mobilizacións universitarias dos últimos 20 anos. O nacionalismo vai participar activamente nas mesmas, denunciando o contido da Lei como un paso máis no proceso de privatización da educación e unha invasión da autonomía universitaria e das competencias da Comunidade Autónoma de Galiza.

A nivel internacional as consecuencias do 11s non se fan esperar coa invasión de Afganistán por parte dos EEUU e o recrudecemento da represión do pobo palestino. O BNG vai denunciar a guerra e defender o dereito de autodeterminación de Palestina.

O compromiso do BNG por unha nova orde internacional vai ter dous expoñentes, por un lado a manifestación do 14 de febreiro de 2002 en Santiago na que se reunen máis 5.000 persoas baixo o lema “Por unha Europa social, solidaria e dos povos”, en resposta ao cumio de ministros de xustiza e interior que se celebra en Santiago de Compostela; e por outra banda, o BNG vai participar nos traballos do Foro Social Mundial que reúne en Porto Alegre (Brasil) a intelectuais e forzas políticas e sociais de todo o mundo que comparten a oposición ao proceso de globalización.

Os días 27 e 28 de abril celébrase na Coruña a X Asemblea Nacional baixo o lema “Galiza Primeiro. Un debate positivo”. O encontro nacional vai estar marcado polo debate arredor dos reaxustes tácticos ante o novo contexto político. Entre os temas máis relevantes, ademais dunha aposta por revitalizar a mobilización social e a presenza do nacionalismo, destacan as reformas organizativas entre as que é salientábel a creación da Executiva Nacional que substitúe a Permanente do Consello Nacional que viñera funcionando desde 1982, e que se vai estruturar en secretarías artelladas en torno á figura dun coordenador que se converte no “segundo de a bordo” despois do portavoz nacional. Outra reforma organizativa incluída nos estatutos é a elección de representantes das comarcas en función do número de afiliados de cada una, así cada entidade elixe un responsábel-portavoz e 1 representante máis por cada 200 afiliados/as ou fracción, adaptando así a representatividade ao peso militante de cada comarca. A Asemblea Nacional pasa a elixir 50 membros no Consello Nacional, e a principal novidade nesta Asemblea para este proceso é a presentación dunha candidatura alternativa por parte do Colectivo de Non Adscritos que vai acadar 13 dos 50 postos para o Consello Nacional.

O BNG apoia a Folga xeral do 20 de xuño contra a reforma do sistema de cobertura por desemprego, na que nas mobilizacións convocadas van participar en toda Galiza en torno a 300.000 persoas.

O 31 de maio o Bloque celebra unha reunión interparlamentar na que se presenta o documento “Máis Galiza en Europa” que condensa distintas medias para garantir a presenta directa de Galiza nas institucións da UE.

O 28 de xuño o BNG fai público o “Manifesto Bóveda” para conmemorar o aniversario do Estatuto do 36, no que se denuncia a política involutiva do PP na Xunta e no Goberno central e introduce unha reflexión sobre o estado do proceso de autogoberno.

Os actos do 25 de xullo celébranse baixo o eslogan “Máis Galiza! Para estar no mundo”. Esta celebración ten este ano unha especial relevancia en tanto que é a primeira edición do Festigal os días 24 e 25 de xullo, organizado pola Fundación Galiza Sempre en colaboración con Galiza Nova. O Festigal vai ser presentado como un evento de iniciativas culturais con concertos, mesas redondas, presentacións de libros, recitais poéticos, actuacións teatrais, proxeccións audiovisuais e exposicións.

O 21 de setembro o Consello Nacional do BNG aproba o documento “Galiza merece máis. Proposta do BNG para o incremento da capacidade de decisión política de Galiza.” As ideas que desenvolve o texto son o pleno desenvolvemento do Estatuto e da Constitución a partir dunha interpretación progresiva, así como a reforma posíbel do primeiro na perspectiva do pleno recoñecemento do carácter plurinacional do Estado.

Con motivo do 20 aniversario do BNG organízase no Centro Cultural Caixanova de Vigo o encontro “Porque Galiza merece máis: nacionalismo galego hoxe”.

O ano 2002 vai rematar co episodio do petroleiro Prestige que afunde o 19 de novembro provocando a maior catástrofe ecolóxica da historia de Galiza con sucesivas mareas negras que asolan parte das costas galegas. A neglixente xestión das autoridades, as mentiras e a manipulación informativa, así como unha sensación de abandono de Galiza por parte do Estado causan indignación social. O pobo galego autoorganízase para facerlle fronte á catástrofe e para expresar a súa protesta esixindo a depuración de responsabilidades políticas e solucións para reparar os danos do desastre e impedir a reiteración de catástrofes como esta. Diante disto o BNG desprega unha inxente actividade no campo institucional para propor medidas inmediatas fronte a catástrofe e medidas a longo prazo para resarcir a Galiza das consecuencias da mesma e a depuración de responsabilidades. Esta iniciativas culminan na presentación dunha moción de censura ao Goberno de Fraga que se vai debater o 12 de decembro. No campo social, o BNG fai un chamamento ao conxunto das entidades asociativas de Galiza para acordar uns mínimos que enmarquen as reivindicacións e canalicen a resposta social. Desta iniciativa nace o 21 de novembro a Plataforma Cidadá Nunca Máis que se vai converter na expresión cívica do pobo galego aglutinando ao seu redor a centos de entidades e a un movemento social dunha dimensión até entón descoñecida no país. O 1 de decembro Santiago acolle a manifestación máis multitudinaria da historia de Galiza, con 200.000 persoas berrando ao grito unánime de Nunca Máis!. A esta gran mobilización séguenlle o 11 de decembro manifestacións simultáneas en moitas vilas e cidades galegas nas que saen á rúa en torno a 300.000 persoas.

O BNG participa nos debates do Foro Social Mundial que se celebra do 22 ao 28 de xaneiro de 2003 en Porto Alegre (Brasil) co lema “Outro mundo é posíbel”. Este encontro convócase como alternativa ao Foro de Davos por organizacións críticas co neoliberalismo e conta cunha participación moi significativa de movementos de todo o mundo.

Así mesmo, do 2 ao 6 de febreiro o Bloque participa na visita a Iraq no marco dunha delegación do Parlamento europeo para estudar a situación dun país sobre o que pesaba a ameaza inminente dunha brutal agresión militar, que tamén mantén unha entrevista co secretario xeral da ONÜ, Koffi Annan. O BNG amosa a súa oposición ao ataque a Iraq e denuncia a posición do Goberno español. O 15 de febreiro, respondendo a unha convocatoria do Foro Social Europeo, a cidadanía galega suma o seu clamor contra a guerra ao doutros pobos do mundo, e nas semanas seguintes o Bloque participa nas mobilizacións convocadas pola Coordinadora Galega pola Paz co eslogan “Non á guerra”.

No marco da ofensiva política e mediática para amedrentar á cidadanía e deslexitimar o movemento social Nunca máis, o BNG participa na masiva manifestación das “maletas” que ten lugar en Coruña o 9 de febreiro dando unha nova lección de dignidade colectiva co lema “Salvemos o mar ou só nos queda a maleta’. Así mesmo, tamén apoia e participa na marcha a Madrid do 23 de febreiro que congregou a centos de miles de compatriotas na capital do Estado ao grito unánime de “Nunca máis” e esixindo coñecer a verdade do que sucedeu co Prestige e esixindo dimisións.

O 25 de maio de 2003 celébranse eleccións municipais ás que o BNG concorre co eslogan “A forza da xente. No teu Concello, no teu País” presentando candidatura en 307 concellos e acadando 325.331 votos (19,4%) e 595 concelleiros/as. O Bloque pasaba a ser forza de goberno en 42 concellos, dos cales 19 son alcaldías BNG (Allariz, Arzúa, Boiro, Bueu, Carballo, Carnota, Fene, Moaña, Monforte, Mugardos, As Pontes, Poio, Pontecesures, Pontevedra, Porriño, Rairiz de Veiga, Rois, Sada e Vilar de Santos). Malia o reforzamento das posicións na alcaldía de Pontevedra, a cara negativa destas eleccións é a perda das alcaldías de Vigo e Ferrol. Así e todo, en termos cuantitativos o Bloque conseguía a súa mellor marca nunhas eleccións locais.

No plano internacional destacan os encontros en Brasil dunha representación do BNG con membros do goberno do presidente Lula da Silva. Do mesmo xeito, tamén é de subliñar a participación na Asemblea Xeral do PDPE-ALE en Sardeña os días 26 e 27 de xuño na que diversas forzas nacionalistas europeas avaliaron o proxecto de Tratado de Constitución Europea.

En colaboración con Galiza Nova o BNG elabora o Plano de Emprego Xuvenil que vai ser o eixo dunha campaña dirixida á mocidade que se vai concretar en distintas iniciativas do BNG no ámbito institucional.

Os actos do Día da Patria convócanse co lema “Democrácia, pacifismo, autogoverno. Co nacionalismo Espazos de liberdade”. A segunda edición do Festigal é un éxito e recibe 20.000 visitantes.

O 20 de setembro o partido Unidade Galega celebra o seu V Congreso e decide disolverse como partido dentro do BNG e reconverterse en “corrente de opinión”.

O Consello Nacional do BNG convoca a XIª Asemblea Nacional para os días 23 e 24 de novembro en Santiago co eslogan “Para impulsar a Galiza dos novos tempos”. A decisión de Xosé Manuel Beiras de non ser candidato nas eleccións autonómicas leva a que nesta Asemblea se elixa un novo candidato que vai ser Anxo Quintana, logo de vencer ao seu rival, Camilo Nogueira. Na Asemblea afóndase tamén nos acordos da anterior Asemblea no político-organizativo, analízanse as citas electorais inmediatas e márcase como reto a expansión social para converter o BNG no referente político da maioría que prioriza os intereses do país. No plano organizativo destaca a creación da figura do presidente do Consello Nacional que vai ocupar Xosé Manuel Beiras, que deixa a portavocía nacional para a que é elixido o tamén candidato, Anxo Quintana. Para a elección dos 50 membros do Consello Nacional concorren dúas candidaturas a “oficial” que acada 36 postos e a do Colectivo de Non Adscritos que consegue 14.

O 14 marzo de 2004 celébranse eleccións xerais condicionadas polo brutal atentado terrorista do 11 de marzo en Madrid. O BNG concorre coa mensaxe “Dálle un Si a Galiza” e acada 208.688 votos (11,4%) e 2 deputados. A conmoción social polos sucesos en plena campaña electoral xeran unha excepcionalidade que redunda na concentración do voto “progresista” en torno ao PSOE feito que repercute negativamente no BNG e especialmente nas cidades.

O 13 de xuño celébranse eleccións europeas e o BNG non concorre en solitario por primeira vez na súa historia neste tipo de procesos, formando parte da candidatura Galeusca-Pobos de Europa xunto con PNV, CiU e outras forzas doutras nacións do Estado. A coalición acada en Galiza 141.756 votos (12,3%). A redución do número de eurodeputados que lle corresponden elixir ao Estado español despois do Tratado de Niza repercute negativamente no pluralismo existente e nomeadamente na representación do BNG, que aínda así queda fóra do reparto dos 54 escanos por pouco máis de 300 votos.

En xullo o BNG presenta o documento de bases para un novo Estatuto de Nación para Galiza no que se conteñen os criterios que deben orientar o proceso de reforma do Estatuto galego. Este documento é o primeiro chanzo para a creación do Foro polo Novo Estatuto con representantes de distintos ámbitos sociais e profesionais, coa finalidade de dotar ao BNG de achegas e implicar a sociedade neste debate. Desenvólvese ademais unha campaña explicativa nos meses sucesivos con actos públicos comarcais e locais por todo o país para introducir a reivindicación dun novo Estatuto no debate político.

A defensa dun novo Estatuto de nación e a reclamación do pago da débeda histórica con Galiza foron o eixo do Día da Patria que desta vez vai ter o eslogan:“Galiza vai contigo”, un lema que pretende trasladar á sociedade a idea de que a incardinación e consideración institucional de Galiza no Estado afecta directamente a aspectos concretos do día a día das e dos galegos/as.

En outubro ponse en marcha con actos en todo o país a campaña “15 anos do Goberno do PP. 15 anos perdidos” para facer un balance negativo dos 15 anos de goberno Fraga, e na que o BNG expresa as súas alternativas nas distintas áreas.

En xaneiro de 2005 o BNG presenta a Declaración de Rianxo reclamando un acordo que permitise o recoñecemento do carácter plurinacional do Estado, ao tempo que empraza ás demais forzas políticas de Galiza o compromiso para iniciar un proceso dirixido a acadar un acordo para un novo Estatuto de Galiza.

O 20 de febreiro celébrase o referendum para ratificar a Constitución Europea, e o BNG, despois dun intenso debate interno, decide apostar polo voto en contra desenvolvendo unha campaña en positivo co lema “É posíbel unha Europa mellor. Un non a tempo. Por unha Europa social e dos Pobos”. O voto negativo do BNG fundaméntase no déficit democrático no que se sustenta o texto e o procedemento de elaboración do mesmo, na ausencia de Galiza nas institucións comunitarias para defender os seus intereses, no afianzamento dun modelo económico neoliberal moi negativo para Galiza, no militarismo expresado no apoio ao unilateralismo dos EEUU, na ausencia de garantías sociais, na rixidez para a súa modificación e na ausencia de respostas ás demandas do feminismo. O resultado da consulta sáldase cunha participación do 43% e co 11,7% de votos negativos fronte a un 82,1% de votos afirmativos quedando Galiza por riba da media estatal en canto a apoio ao texto constitucional europeo. Para o BNG ese 11,7% unido ao 6,2% de voto en branco configuran un polo crítico co proceso de construción europeo a ter moi en conta.

En abril de 2005 o presidente da Xunta Manuel Fraga anuncia a convocatoria anticipada das eleccións autonómicas para o 19 de xuño. O BNG concorre ás eleccións co eslogan “Un país novo” e acada 311.953 votos (18,7%) e 13 deputados. O PP perde a maioría absoluta que ostentaba desde 1989, e PSOE e BNG conforman o que se deu en denominar “goberno bipartito” a través dun acordo que asinan o secretario xeral do PSdG-PSOE e o portavoz nacional do BNG o 23 de xullo nun acto público no Centro Galego de Arte Contemporánea de Santiago de Compostela. No novo goberno o BNG asume a vicepresidencia e as áreas de benestar e igualdade, medio rural, industria, cultura e vivenda. Desta forma entraba o Bloque a formar parte do goberno da Xunta de Galiza por vez primeira na súa historia.

Os actos do Día da Patria de 2005 son convocados polo BNG baixo o eslogan “Un novo Estatuto de Nación para Galiza. Avanzando cara a un País novo”, que reflicte a aposta do nacionalismo por un novo marco institucional que permita que dote a Galiza de instrumentos para decidir o seu futuro.

A defensa do novo Estatuto vai ser un aspecto fundamental da acción política do BNG nos últimos meses de 2005, e o 26 de novembro o Consello Nacional do BNG aproba o texto articulado de Novo Estatuto e convoca unha Convención Nacional para o 17 de decembro que se celebra no Pazo de Congresos de Santiago. Este evento pasa a ser o punto de partida dunha campaña de explicación e divulgación social do documento aprobado.

O 1 de decembro de 2005 os coordinadores de Galeusca acordan iniciar unha ronda de conversas con todas as forzas nacionalistas do Estado para presentar unha proposta para avanzar cara un estado plurinacional. Así mesmo impúlsase a asociación “Galeuscat” co obxectivo de construír un imaxinario político cultural que xere alternativas ao modelo de Estado actual, e tamén acordan a convocatoria para finais de xaneiro de 2006 da Asemblea Xeral de Galeusca en Madrid na que se reunen os deputados/as autonómicos e do Congreso dos Deputados, senadores e senadoras, europarlamentarios/as e membros das executivas nacionais de PNV, CiU e BNG. O obxectivo da asemblea é a presentación do Programa de actuación conxunta para o ano 2006.

O 16 de marzo de 2006 constitúese no Parlamento galego a Comisión especial de estudo da reforma do Estatuto de autonomía de Galicia. Na fase de comparecencias constátase o destacado respaldo ás propostas do BNG.

O 22 de abril, e dando cumprimento a unha resolución da XI Asemblea Nacional celébrase unha Convención Nacional pola Lingua na que se actualiza a posición e a actuación do BNG neste ámbito para avanzar de xeito real e efectivo na normalización do galego.

O arranque da campaña do Día da Patria comeza o 28 de xuño coincidindo co 70 aniversario do plebiscito do Estatuto de autonomía do 36, coa presentación en Santiago da alianza Galeuscat que contou coa presenza dos líderes de BNG, PNV e CiU, así como dunha numerosa asistencia representativa do mundo social en Galiza.

Con motivo da ofrenda ao Apóstolo xérase unha polémica pola ausencia de membros do Goberno galego do BNG. A non participación na ofrenda é unha decisión plenamente congruente coa defensa dunha concepción laica das relacións entre o poder civil e as confesións relixiosas e o seu desacordo cun acto que entronca cunha visión esencialista e dogmática da unidade de España.

Os actos do Día da Patria convocados polo BNG co eslogan “Somos unha Nación” contan cunha participación multitudinaria tanto na manifestación como na quinta edición do Festigal que se vai consolidando como o evento político-cultural e lúdico máis importante do nacionalismo e referencial en todo o país, especialmente para a mocidade e para importantes sectores culturais.

No mes de agosto prodúcese unha terríbel vaga de lumes que asolan o país.

Os días 2 e 3 de decembro celébrase a XII Asemblea Nacional do BNG en Santiago co eslogan “A Nación en marcha”. Os debates internos que se inician despois da XI Asemblea, e nomeadamente desde que o BNG accede ao goberno galego, van alimentar a presentación de catro candidaturas para a elección dos 50 membros do Consello Nacional: a “oficial” encabezada polo portavoz nacional e que acada 31 postos no máximo órgano, a do Encontro Irmandiño liderada por Xosé Manuel Beiras que consegue 9 membros, a Alternativa na que conflúe Esquerda Nacionalista e o “camilismo” que obtén 5 representantes e a do Movemento Pola Base configurada por membros de Galiza Nova e sindicalistas da CIG e que consegue situar a 5 membros no Consello Nacional. Esta pluralidade de candidaturas non se reproduce para a elección da Executiva Nacional ao chegar a un acordo para unha lista de consenso adaptada á pluralidade manifestada na elección dos 50 membros do Consello Nacional. Nesta Asemblea un dos temas que xerou un importante debate foi o da celebración de asembleas por delegados elixidos polas comarcas organizativas que finalmente saíu aprobado pola maioría dos/as asistentes. Outro dos temas que contou con moitas intervencións e que xerou un importante debate foi a actuación do BNG no Goberno galego.

O 24 de marzo de 2007 celébrase unha Convención electoral nacional do BNG no Pazo de Congresos de Santiago de cara as eleccións municipais co lema: “aquí está o BNG!. Desde os Concellos tamén facemos País”.

Nas eleccións municipais do 27 de maio de 2007 o BNG presenta candidatura nos 315 concellos por primeira vez na súa historia e acada 315.279 votos (19,2%) e 661 concelleiros/as. O número de alcaldías ascende a 34 (Allariz, Arzúa, Boiro, A Bola, Bueu, Cangas, Carballo, Castrelo de Miño, Corcubión, Gondomar, Melide, Maceda, Manzaneda, Moaña, Mondoñedo, Monforte de Lemos, Mugardos, Muros, A Pobra do Brollón, Pontevedra, Porriño, Poio, Rairiz de Veiga, Ribadeo, Riotorto, Sada, Salceda de Caselas, San Sadurniño, Teo, Tomiño, Vilasantar, Vilar de Santos e Zas). En termos de representación é o mellor resultado do BNG nunhas eleccións municipais en toda a súa historia.

O 21 de xuño de 2007 celébrase a Asemblea constituínte do Encontro Irmandiño como colectivo organizado dentro do BNG reclamando maior participación da militancia nos debates e nas decisións organizativas.

Os actos do Día da Patria de 2007, cun BNG no cenit en clave de representatividade e poder político da súa historia, convócanse co eslogan “A forza que fai País”, que reforza a idea dun Bloque que sempre estivo na vangarda reivindicando a capacidade de decidir de Galiza e contribuíndo a artellar a sociedade galega. As ideas forza desta convocatoria eran a de avanzar na concienciación da relevancia do autogoberno, así como reforzar a organización e poñer en primeira liña a necesidade de incrementar o apoio de cara as eleccións xerais de 2008.

O 29 de setembro celébrase no Frontón de Riazor na Coruña o acto de conmemoración do 25 aniversario da fundación do BNG co título “25 anos facendo País” e no que participan Encarna Otero, Francisco Rodríguez, Xosé Manuel Beiras e Anxo Quintana.

O 28 de outubro celébrase a Asemblea Nacional constituínte do Movemento Pola Base como colectivo organizado no seo do BNG, definíndose como organización de clase traballadora que defende a superación do capitalismo e a independencia nacional de Galiza. A corrente, que viña funcionando desde 2006, reclamaba máis asemblearismo na toma de decisións do BNG.

O 26 de xaneiro de 2008 o BNG convoca unha Convención Nacional no Pazo de Congresos de Santiago á que asisten máis de 1.500 militantes para dar o pistoletazo de saída á campaña para as eleccións xerais co lema “Máis forza en Madrid!”.

As eleccións xerais celébranse o 9 de marzo de 2008, e o BNG concorre co eslogan “Contigo, Galiza decide”, acadando 212.543 votos (11,5%) e 2 escanos.

Os actos do Día da Patria de 2008 convócanse co eslogan “Cremos no noso País. Traballamos nun proxecto transformador para esta Nación.” A énfase das reivindicacións céntrase na defensa do dereito dos galegos a construír o seu futuro para o que é necesario ter unha financiación adecuada, e así camiñar cara a un autogoberno real con estatuto de nación para garantir unha democracia real.

Coa vista posta nas eleccións autonómicas para 2009 e atendendo ao previsto nos Estatutos do BNG, o 5 de outubro celébrase unha Asemblea Nacional extraordinaria no Pazo de Congresos de Santiago para elixir candidato á presidencia da Xunta co eslogan “Un proxecto transformador. Un presidente para a nosa Nación”. Esta Asemblea vai ser esta a primeira da historia do BNG celebrada a través da representación a través de delegados elixidos nas asembleas comarcais. O debate que se producira na XII Asemblea sobre este tema mantense vivo e alimenta as posicións dunha parte da militancia organizada que decide non participar na Asemblea.

O 8 de novembro formalízase a corrente Espazo Socialista Galego a partir de sectores procedentes de EN, exUG e doutras correntes integradas no BNG. O colectivo integrado do BNG, que xurdira en abril de 2008 dunha excisión de EN, amosa publicamente o seu apoio incondicional a Anxo Quintana que viña sendo criticado por sectores da militancia pola liña política practicada desde a Xunta.

O 17 de xaneiro de 2009 celébrase en Santiago no Pavillón do Restollal a Convención electoral nacional do BNG para as eleccións autonómicas que o presidente da Xunta convoca para o 1 de marzo, co eslogan “Queremos máis”.

O BNG concorre ás eleccións autonómicas co eslogan “A túa forza move este País. Queremos máis!”, co obxectivo de reforzarse no goberno galego, e atópase cunha campaña electoral moi intensa dominada pola crispación, a manipulación e o ataque ao nacionalismo. Finalmente, o Bloque obtén 270.712 votos (16%) e 12 actas no Parlamento galego, perdendo 41.200 votos e un deputado. A victoria do PP por maioría absoluta provoca unha fonda crise interna agravada coa dimisión do portavoz nacional.

O 14 de marzo o Movemento pola Base abandona o BNG alegando que non se senten representados polo Bloque pola súa homologación ás forzas do sistema. Esta saída provoca unha división no colectivo e un sector decide permanecer no BNG e constituír o Movemento Galego ao Socialismo.

O Consello Nacional do BNG convoca unha Asemblea Nacional Extraordinaria para o 10 de maio no Pazo de Congresos de Santiago co eslogan “Co pobo Cara adiante!” co obxectivo de analizar os resultados do 1 de marzo, debater sobre a situación política e elixir novos órganos de dirección para enfrontar a nova etapa do Bloque.

Na Asemblea preséntanse catro candidaturas para o Consello Nacional: Alternativa pola Unidade (ApU), Máis BNG, Encontro Irmandiño e Máis Alá. A vencedora é a da ApU con 23 postos no Consello Nacional fronte aos 18 de Máis BNG, quedando 7 para o EI e 2 para MA. Para a Executiva Nacional concorren dúas candidaturas, e a lista vencedora é a encabezada por Guillerme Vázquez con 8 membros na Executiva fronte aos 7 da lista do portavoz parlamentar Carlos Aymerich.

O 7 de xuño celébranse eleccións europeas e o BNG vai concorrer en coalición con ERC-Eusko Alkartasuna e Aralar na candidatura Europa dos Pobos-Verdes co eslogan “Imos a Europa, vés?”, que obtén 103.724 en Galiza (9,1%). O acordo da coalición permítelle ao BNG manter a representación no Parlamento Europeo.

Os actos do Día da Patria de 2009 convócanse baixo o eslogan “Movámonos! polo noso idioma, polo emprego” que vai acompañado da cita de Castelao “Se aínda somos galegos é por obra e gracia do idioma”, como resposta á crise económica máis tamén aos ataques ao idioma galego dirixidos polo Partido Popular desde a administración galega.

O 19 de setembro celébranse no Teatro Principal de Pontevedra as I Xornadas de Formación “A defensa do Idioma, unha causa vital para o pobo galego”, organizadas polo BNG.

O 31 de outubro ten lugar a xornada de formación “As receitas do Goberno Español e da Xunta perante a crise e as alternativas do BNG” no Auditorio de Caixa Galicia en Santiago de Compostela.

En marzo de 2010 o Bloque Nacionalista Galego acorda con 34 partidos, membros do grupo parlamentario europeo ALDE, instar á Xunta a aprobar un decreto do plurilingüismo para protexer o galego.

O 21 de xullo de 2010 un grupo de militantes do BNG, críticos coa liña oficial, forman a Fronte Obreira Galega (FOGA).

Coincidindo co 90º aniversario do Día da Patria Galega, o lema da campaña do Bloque é “Fai valer a túa forza!”. No contexto da profunda crise económica que se inicia en 2008 o BNG centra a súa mensaxe no fracasado modelo ao servizo da banca, fronte ao que hai que facer valer a forza do pobo para avanzar cara a unha economía ao servizo das galegas e dos galegos.

O curso político iníciase en setembro de 2010 coa presentación do BNG dunha nova proposta de “Estatuto de nación” baseada no recoñecemento de Galiza como nación, a transferencia de competencias e a ampliación do volume dos servizos públicos. As 35 páxinas do documento condensan unha proposta baseada na premisa de que Galiza ten que subirse ao tren do futuro porque non é un país pobre senon que é o corsé estatal o que impide o desenvolvemento dun país con recursos. E para isto Galiza necesita ter un estatus xurídico político como nación para mellorar a súa financiación e polo tanto ter mellores servizos públicos ao ter máis recursos.

O 29 de setembro convócase unha folga xeral a nivel estatal contra a reforma laboral de Zapatero, o BNG e a CIG apoian e participan na convocatoria. O BNG denuncia un paquete de medidas acordado polo Goberno central que debe ter unha resposta contundente desde a rúa, desde o Bloque insístese en que a solución á crise non pode pasar por reducir os dereitos d@s traballador@s.

En decembro no Parlamento galego o BNG solicítalle á Xunta que o potugués sexa ofertado como segunda lingua estranxeira no sistema educativo galego.

O BNG respalda a folga xeral convocada pola CIG para o 27 de xaneiro de 2011, o día antes da reforma das pensións que pretende o PSOE co apoio do PP. O Bloque defende a necesidade de frear a contrarreforma das pensións que pretenden consumar en Madrid e inicia unha campaña informativa sobre o calado deste novo recorte de dereitos denunciando que o PSOE está levando á práctica unha política en beneficio dunha minoría.

O 22 de maio celébranse eleccións municipais ás que concorre o BNG nos 315 concellos co eslogan “Coa túa forza hai futuro”, obtendo 261.466 votos (16,5%) e 589 concelleiros/as que lle reportan 30 alcaldías (Allariz, Arbo, Arzúa, Bola, Bueu, A, Carballo, Cariño, Carnota, Castrelo de Miño, Maceda, Manzaneda, Mezquita, A, Mondoñedo, Monforte de Lemos, Mugardos, Pobra do Brollón, Poio, Pontecesures, Pontevedra, Rianxo, Ribadeo, Riotorto, Salceda de Caselas, San Sadurniño, Santiso, Teo, Tomiño, Vilar de Santos, Vimianzo e Zas).

O lema da campaña da Día da Patria Galega é: “Estamos por Galiza a favor do pobo. Soberanía, democracia e traballo. O Bloque cualifica a situación na que se atopa Galiza como consecuencia da crise económica, social e democrática como de emerxencia nacional. Así a mensaxe que se pretende transmitir céntrase nos problemas de Galiza reivindicando o dereito a decidir como pobo para avanzar noutro modelo económico e social.

No contexto da fonda crise económica que afecta ao Estado e dos problemas de confianza dun Goberno que nas súas disxuntivas optara polos intereses do capital fronte á maioría social, o presidente do goberno español decide adiantar as eleccións xerais para o 20 novembro. O BNG concorre ás eleccións co eslogan “A alternativa que te defende. O voto útil en Galiza”, e acada 184.037 votos (11,2%) revalidando a representación por A Coruña e Pontevedra.

Os días 28 e 29 de xaneiro de 2012 celébrase a XIII Asemblea Nacional do BNG. Ante a previsión dunha participación da militancia sen precedentes motivada pola polarización interna dos últimos anos leva a elixir as naves do recinto de Amio como lugar para celebrar o encontro. No evoluír dos debates quedou de manifesto que no seo do BNG naquel momento coexistían diferentes visións estratéxicas a respecto da vertente nacional e o papel do BNG como fronte patriótica fundamentada na autoorganización do pobo galego. Na Asemblea elíxense o portavoz nacional e o candidato á presidencia da Xunta en votacións diferenciadas. Preséntanse tres candidaturas: a da Alternativa pola Unidade, a de Máis Galiza en coalición co Encontro Irmandiño, e a do Movemento Galego ao Socialismo. A lista máis votada é da Alternativa pola Unidade con Guillerme Vázquez de portavoz nacional e Francisco Jorquera como candidato á presidencia da Xunta. Tanto o Consello como a Executiva Nacional elixidos reflectían as votacións da militancia e quedaban conformados sen maiorías mecánicas para ningunha das candidaturas. Despois da Asemblea un sector da militancia organizado en torno ao Encontro Irmandiño decide abandonar o BNG para desenvolver a súa estratexia de alianzas coa esquerda española que culminan nun acordo con Izquierda Unida para concorrer conxuntamente ás eleccións galegas coa marca Alternativa Galega de Esquerda (AGE). Por outra banda, un sector de Máis Galiza tamén decide abandonar o Bloque para impulsar un proxecto galeguista que finalmente concrétase na fundación de Compromiso por Galicia (CxG).

Despois da Asemblea de Amio, o BNG enfóntrase a un contexto de hostilidade mediática e política, alimentado pola excisión que dificultou a normalización organizativa e que incidiu moi negativamente na súa imaxe social, ao ser amplificada polos medios de comunicación xerando un contexto favorábel ao Partido Popular que se beneficia do hostigamento ao nacionalismo galego para reforzarse. Nesta situación, o Bloque intenta centrar a súa actividade na defensa da capacidade de decidir de Galiza, na demanda dunha política económica favorábel ás maiorías sociais, na defensa dos servizos públicos e no respaldo aos sectores sociais máis agredidos pola crise.

O 13 de maio de 2012 o BNG celebra unha Convención nacional para debater os obxectivos de futuro do BNG e como primeiro paso para a elaboración da proposta para as eleccións autonómicas encabezada por Francisco Jorquera. No contexto da falsa austeridade de Feijóo o BNG leva a cabo unha oposición con alternativas concretas como a creación dunha banca pública galega como aposta estratéxica para o país, mais tamén evidencia que o goberno de Feijóo ten como principais sinais de identidade a falsidade e a manipulación permanente, coas que oculta os recortes e agravios con Galiza discriminando económicos sectores estratéxicos.

O 9 de xuño de 2012, e nunha mostra máis da pluralidade e das posibilidades de organizarse no seo do BNG, constitúese o colectivo Abrente-Esquerda Democrática Galega conformado por militantes que deixaran Máis Galiza cando este colectivo abandonou o BNG. Un dos obxectivos de Abrente é o reforzamento da pluralidade interna no Bloque en base ao convencemento de que este é o seu espazo organizativo.

O BNG convoca o Día da patria de 2012 co eslogan: “Rescata os teus dereitos. En Bloque, PODEMOS!”, contra a política de recortes e suba de impostos á cidadanía, en defensa dos sectores produtivos e reclamando un poder financeiro propio, e reafirmando a necesidade de actuar xuntos para responder á crise económica que afecta duramente aos galegos e ás galegas.

O 30 de setembro de 2012 o BNG celebra unha Convención nacional co eslogan “En Bloque, PODEMOS!” para conmemorar o trixésimo aniversario da súa fundación e no marco da campaña das eleccións autonómicas de outubro.

O Partido Popular de Feijóo, dado o contexto favorábel de división e hostigamento do nacionalismo galego, aproveita a situación e adianta as eleccións galegas convocándoas para o 21 outubro. O BNG concorre co eslogan “Para facerlles frente. Gobernemos nós a nosa terra” e acada 146.027 votos (10,1%) e 7 actas. O Bloque perdía case 125.000 votos e 5 deputados, e o PSOE déixase máis de 200 mil sufraxios e 7 deputados, mentres que a coalición do exportavoz nacional do BNG coa esquerda española acada 9 deputados e 200 mil votos, creando un escenario no que o Partido Popular con 128.000 votos menos que en 2009 reforza a súa maioría absoluta pasando de 38 a 41 escanos.

O BNG considera os resultados como negativos e expresa publicamente a intención de abrir un debate para mudar o que sexa preciso para recuperar os apoios da sociedade galega. Este debate concrétase na iniciativa #proponconnosco dirixida a escoitar e analizar coa base social nacionalista e con persoas e entidades activas socialmente a crítica situación do país e o reforzamento do BNG como instrumento político xenuíno ao servizo de Galiza. A necesidade de situar a Galiza no lugar que lle corresponde no Estado pasa necesariamente polo afortalamento do nacionalismo galego, para dotala de capacidade para tomar as súas propias decisións e cos recursos materiais para satisfacer as súas necesidades máis elementais para superar a crise económica.

As organizacións sindicais estatais convocan unha folga xeral para o día 14 de novembro, e o BNG en consonancia coa CIG insta a toda a sociedade galega a secundar dita folga, sempre mantendo visible a perspectiva nacional. O BNG amosou o seu rexeitamento ao novo marco laboral e ás políticas de carácter neoliberal que agravan as consecuencias da crise económica.

O BNG apoia a Iniciativa Lexislativa Popular que presenta en decembro no Parlamento galego a organización SOS Sanidade Pública en defensa deste servizo fundamental para o benestar social que está sendo obxecto de desmantelamento por parte do goberno do Partido Popular.

O 19 de xaneiro de 2013 a UPG celebra unha Conferencia Nacional na que reafirma a liña política aprobada na XIII Asemblea Nacional do BNG, e reclama novas maneiras de actuar no novo contexto político con máis radicalidade na que a intervención e a mobilización social pasan a un primeiro plano. Así mesmo, o Partido tamén se reafirma na unidade do nacionalismo e aposta porque a unidade de acción se practique desde a construción dun amplo movemento social e político que reclame a soberanía nacional e capacidade para decidir de Galiza.

O BNG apoia a manifestación convocada pola Plataforma Queremos Galego para o 27 de xaneiro de 2013 en Santiago, na que van participar miles de cidadáns en defensa do galego baixo o lema 'Pola lingua que nos une. Queremos galego na escola'. A Plataforma, impulsada pola Mesa pola Normalización Lingüística e conformada por máis de 700 entidades, pide a derrogación do decreto do plurilingüismo do PP e a retirada do proxecto da LOMCE, a chamada “lei da Wertgoña".

O BNG enfronta unha situación económica e financeira moi complicada, consecuencia dunha elevada débeda e da redución dos recursos públicos como unha das principais fontes de financiación da organización, que o leva a presentar un expediente de regulación de emprego cun recorte importante da plantilla e cunha redución salarial moi significativa para os traballadores e traballadoras que ademais teñen que asumir todas as funcións organizativas e de apoio institucional.

O 17 de marzo celébrase a XIV Asemblea Nacional do BNG no Pazo de Congresos de Santiago baixo o título: “Galiza polo dereito a decidir. Soberanía, Traballo, Igualdade”. Renóvase o Consello Nacional e a Executiva, e elíxese como portavoz nacional a Xavier Vence. O BNG reafírmase no soberanismo fronte á deriva centralista, e para reforzalo fai un chamamento á unidade do nacionalismo. Critícanse as duras políticas de austericidio da UE, os ataques ás conquistas sociais, e as duras consecuencias sociais e de devaluación da democracia que trouxo consigo o rescate financeiro ao Estado español. En canto a Galiza destácase o sometemento de Feijóo á política de Madrid convertendo o goberno galego nunha sucursal. O colectivo Abrente, liderado polo viceportavoz parlamentar Carlos Aymerich, amosa a súa discrepancia coa liña política seguida polo Bloque presentando un voto particular ao relatorio político da Asemblea, mais non presenta lista alternativa aos órganos de dirección do BNG. Así pois, os 50 membros do Consello Nacional saen da lista encabezada polo Portavoz Nacional, e a Executiva Nacional confórmase polas 15 primeiras persoas da candidatura. O Consello Nacional complétase cos 50 membros elixidos polas comarcas en proporción á afiliación, establecendo un número fixo que superaba o mecanismo que viña funcionando e que establecía a representación en función da ratio de militantes, e polos representantes dos partidos e colectivos, incluíndo a Galiza Nova, que nomean un representante.

O 18 de marzo de 2013 Carlos Aymerich presenta no Parlamento galego a súa renuncia á acta de deputado, despois de que o voto particular de Abrente, no que manifestaba as discrepancias coa estratexia política do BNG, fose derrotado nas votacións na Asemblea Nacional.

O Día da Patria de 2013 convócase baixo o título: “Galiza pola soberanía” en consonancia coas teses aprobadas na XIV Asemblea. Na véspera desta celebración patriótica, o BNG acordou suspender a manifestación tradicional como consecuencia do tráxico accidente ferroviario de Angrois.

O Bloque convoca unha manifestación para o 13 de setembro co lema: “Por unha Patria Soberana”, cunha notábel asistencia popular, na que se reivindica unha Galiza soberana como medio para que as galegas saian da crise en base ao convencemento de que os dereitos de Galiza -nacionais, sociais, económicos- só poderán materializarse de avanzar un proxecto político ao servizo única e exclusivamente do pobo galego.

En outubro de 2013 o BNG impulsa unha iniciativa que se denominou “espírito de Riotorto” na que fai unha aposta polos servizos sociais públicos. Na reunión celebrada en Riotorto acórdanse mobilizacións para novembro contra o copago de fármacos hospitalarios para pacientes con cáncer e enfermos crónicos do 8 de novembro e a manifestación do 17 dese mesmo mes.

O 25 de maio de 2014 celébranse eleccións europeas ás que o BNG, despois dun debate nas asembleas comarcais sobre as posíbeis opcións de concorrencia, opta por se presentar xunto con EH Bildu e outras formacións nacionalistas no marco da coalición Os Pobos Deciden co lema de campaña “Corazón na Galiza. Futuro na Terra. Rebélate, polos teus dereitos”. En apoio á candidatura do BNG impulsouse a plataforma Avante Galiza!, conformado por colectivos e persoas sen filiación política, que acreditaban na necesidade dunha alternativa galega propia. Finalmente, a coalición acada en Galiza 80.394 votos (7,9%), uns resultados que foron avaliados positivamente por acadar o obxectivo político prioritario como era o de obter representación.

O 7 de xuño o BNG organiza unha cadea humana arredor do Parlamento galego para reivindicar a República Galega e un proceso constituínte propio fronte á abdicación do monarca español.

O BNG convoca o Día da Patria de 2014 co lema “En Pé por Galiza! Soberanía, democracia, dereitos”, co propósito de facer unha demostración de forza para garantir a presenza de Galiza no debate soberanista aberto no Estado. Incídese en que a reclamación do dereito a decidir de Galiza é unha necesidade para combater do mellor xeito o desemprego, a explotación no posto de traballo, a emigración, o empobrecemento, a situación de miseria que se da no país, os dramas humanos que padecen milleiros de galegos e galegas. Para enfrontar eses problemas a mellor arma é a soberanía.

En setembro de 2014 o BNG lanza o primeiro número do ”Galiza Internacional” concibido como un boletín internacional que serve de carta de presentación do Bloque e das súas demandas para acadar unha Galiza soberana. Así tamén, amosa a solidariedade con outras loitas nacionais, no caso deste primeiro boletín coa da Palestina ocupada, con Catalunya e Escocia.

O 8 de febreiro de 2015 a Plataforma Queremos Galego convoca unha manifestación nacional co lema “Polas fillas dos nosos fillos” na que o BNG participa activamente en tanto que a súa prioridade política é o apoio e defensa do idioma galego en todos os planos.

O 24 de maio celébranse eleccións municipais, e o BNG concorre baixo a fórmula BNG-Asembleas Abertas e co lema “Depende de Nós”, presentando candidatura en 259 concellos despois dun proceso de socialización previo que recibiu o nome de Construíndo futuro no que se implicou a persoas non militantes no proceso de elaboración do programa e das candidaturas- O BNG mantivo a súa posición de terceira forza política en Galiza con 190.158 votos (o 12,8%) e 468 concelleiros/as, que lle permitiron acceder a 29 alcaldías (Allariz, Baños de Molgas, Barro, Boimorto, Bueu, Carballo, Carnota, Castrelo de Miño, Fene, Mazaricos, As Neves, A Mezquita, Moaña, Moeche, Muras, A Pobra do Brollón, Poio, Ponteareas, Pontecesures, Pontevedra, Rianxo, Ribadeo, A Rúa, San Sadurniño, Santiso, Tomiño, Toques, Vimianzo, Viana do Bolo e Zas) ao cogoberno das deputacións da Coruña, Pontevedra e Lugo. A cara negativa dos resultados foi a perda da representación nas cidades de Vigo, por menos de dúas décimas, e Ourense por menos de catro.

No ámbito do Estado prímanse as relacións entre Galiza, Euskadi e Catalunya, tendo como interlocutores políticos fundamentais EH Bildu, ERC e CUP. Neste marco o 24 de xullo BNG, EH-BILDU e CUP asinan a Declaración de Bonaval no Panteón de Galegos Ilustres na que se comprometen a traballar conxuntamente para superar a Constitución española de 1978 e para avanzar nos procesos constituíntes en Galiza, País Vasco e Catalunya e na defensa da soberanía plena das tres nacións. Así mesmo, o BNG participa no Aberri Eguna e na Diada, e mantén diversos contactos bilaterais ao longo de 2015.

A campaña para o Día da Patria faise baixo o eslogan “Adiante por Galiza. Soberanía e democracia”. O Consello Nacional do BNG acorda promover unha manifestación unitaria como aposta política por fortalecer o espazo galego e nacionalista fronte a estratexias ditadas por forzas políticas españolas tal e como ser acordara da XIV Asemblea Nacional.

O Festigal de 2015 volveu ser un éxito en termos de asistencia e mesmo económicos, chegando a rexistros históricos. Foi mesmo premiado en 2015 como “mellor festival galego do ano”. Un evento que non sería posíbel sen a entrega e o compromiso militante.

Coa vista posta nas eleccións xerais, e tendo presente as tendencias así como as dificultades pola situación xerada nos último anos, o BNG fai unha aposta política por conformar unha candidatura nacional galega de unidade. Con ese propósito o Bloque impulsa numerosas iniciativas, formalizadas en contactos bilaterais ou multilaterais, con organizacións ou colectivos como Agora Galiza, Anova, Causa Galiza, Central Obreira Galega (COG), Cerna, Coalición Galega, Colectivo Nacionalista de Marín, Compromiso por Galicia, Fronte Obreira Galega (FOG), Nós-UP, Nova Esquerda Socialista, Partido Comunista do Povo Galego (PCPG), Partido Galeguista, Somos Nós, Terra Galega, ou a Unión Veciñal 26 de abril de Carral. Un dos encontros máis destacados destes contactos foi o “Banquete de Conxo” de agosto de 2015, que deu paso á Iniciativa pola Unión, e que tiña como obxectivo crear un espazo galego, amplo e plural, que fose quen de enfrontar a batalla electoral nas mellores condicións posíbeis. Finalmente, e a días do remate dos prazos legais establecidos, conformouse a coalición electoral Nós-Candidatura Galega, coa participación do BNG, CG, Fronte Obreira Galega, Partido Comunista do Pobo Galego e PG, ademais de persoas sen filiación política.

As eleccións xerais celébranse o 20 de decembro e a coalición Nós-Candidatura Galega concorre co eslogan “A forza do noso pobo” acadando 70.863 votos (4,3%). O resultado non é suficiente para manter a representación que o nacionalismo galego tivera nas Cortes do Estado desde 1996. En consecuencia, o BNG cualificou os resultados como moi negativos abrindo un debate interno para impulsar cambios na vindeira asemblea nacional prevista para 2016.

O 28 de febreiro de 2016 o BNG celebra no Palexco da Coruña a XV Asemblea Nacional baixo o eslogan: “Autoorganización, autogoberno, autodeterminación”. Nesa Asemblea Ana Pontón é elixida Portavoz Nacional. As deputadas no Parlamento galego Carme Adán e Tereixa Paz presentan un voto particular reclamando un debate profundo e a participación da militancia. Para a elección dos 50 membros do Consello Nacional concorren dúas candidaturas, a “oficial” liderada por Ana Pontón, e a encabezada polo concelleiro de Boiro Carlos Branco Ansoar, conformada maioiritariamente por militantes do BNG das comarcas de Barbanza e da Ría de Noia e Muros. O obxectivo desta candidatura é renovar a dirección do BNG e mellorar cuestións internas e organizativas. Finalmente, a lista de Ana Pontón acada 44 postos no Consello Nacional e a candidatura alternativa 6. Atendendo a esta distribución a Executiva Nacional queda conformada por 13 da lista da Portavoz Nacional e 2 da alternativa, aos que se une o secretario xeral de Galiza Nova.

O 3 de maio de 2016 as Cortes Xerais quedan automaticamente disoltas por mandato constitucional ao non investirse ningún dos candidatos nos dous meses posteriores á celebración da primeira votación de investidura. Remataba así a XI Lexislatura, a máis breve desde as eleccións xerais de 1977. Os comicios teñen lugar o 26 de xuño e o BNG volve concorrer na coalición Nós-Candidatura Galega, con FOGA e PCPG, e mantendo a imaxe e o eslogan de 2015. Os resultados, malia o escenario político adverso para o Bloque, españolizado e presidencialista, foron moi negativos, pois os 45.252 votos da coalición e o 2,9% dos válidos son o segundo peor resultado da historia do BNG.

O Día da Patria de 2016 convócase co eslogan “Galiza viva. Soberanía e traballo. Galiza viva”. A importante participación de militantes e simpatizantes nacionalistas demostran que existe, ademais dunha capacidade organizativa e mobilizadora moi significativa, potencialidade para unha alternativa nacionalista como a representada polo BNG. Tamén o éxito do Festigal e o acto organizado por Galiza Nova o 24 de xullo de homenaxe a Rosalía de Castro e a Castelao en Bonaval, viñan a confirmar esa constatación.

O BNG centra os seus esforzos nas eleccións autonómicas para as que é elixida candidata a portavoz nacional, Ana Pontón, co apoio do 92,3% da militancia a través das asembleas comarcais. A fórmula pola que se opta para concorrer ás eleccións é a da coalición BNG-Nós, con FOGA e PCPG. As eleccións celébranse o 25 de setembro e acádanse 119.446 votos (8,3%) e 6 deputadas, nun escenario no que todas as enquisas prognosticaban que o BNG non acadaría grupo parlamentar, e que incluso non pasaría de 1 ou 2 deputados. Estes resultados evidenciaron a capacidade do BNG de remontar escenarios adversos, ademais de servir de estímulo para consolidar a recuperación política e electoral do nacionalismo galego, e para enfrontar con maiores garantías, dentro e fóra do Parlamento, as políticas da dereita españolista.

O Galiza Internacional de 2016 ademais de tratar o Día da Patria, e a loita do povo saharaui e do apoio do BNG, vai adicarlle un espazo soberanía dos pobos, facendo mención especial ao proceso soberanista iniciado en Catalunya.

O BNG apoiou as folgas estudantís do 13 de abril e 24 de novembro de 2016, así como as mobilizacións contra a LOMCE e as reválidas emprendidas pola Plataforma Galega en Defensa do Ensino Público

O 27 de xaneiro de 2017 asínase o protocolo de integración da Fronte Obreira Galega (FOGA) no BNG que enriquece o pluralismo interno. A FOGA foi un dos colectivos que participa en 2012 na fundación de Anova-Irmandade Nacionalista, formación que finalmente vai abandonar en setembro de 2014.

Ao longo do ano 2016 e até a XVI Asemblea Nacional de marzo de 2017, o BNG en consonancia coas resolucións aprobadas na XV Asemblea impulsa o Proceso Adiante, concibido como un espazo de análise e debate na base social do nacionalismo, que pretende sentar as bases da refundación do BNG. Desenvólvense máis de 120 asembleas nas que participaron 1.800 persoas entre os meses de abril e maio de 2016, ademais doutros pequenos encontros, achegas producidas con ferramentas dixitais, e propostas procedentes tamén da emigración. Unhas 600 persoas, non militantes, participaron de todo este proceso, que contou con web específica (adiante.gal) onde foi posíbel facerlle un seguimento. O Proceso Adiante contou cun acto nacional de presentación celebrado en Pontevedra o 24 de abril de 2017, e os seus traballos retomáronse coa conformación dunha comisión de impulso que estruturou unha nova fase coa activación de sete mesas sectoriais que recolleron as achegas e análises procedentes das asembleas de base. Finalmente, os documentos resultantes serviron como base para a elaboración do relatorio da XVI Asemblea Nacional.

A XVI Asemblea do BNG celébrase os días 25 e 26 marzo de 2017 no Palexco da Coruña co eslogan “En bloque cara un novo tempo”. Ana Pónton revalida o liderazgo da fronte encabezando a única candidatura que se presenta para o Consello Nacional. O Bloque reafirma a súa vontade de recuperar a fortaleza como forza unitaria do nacionalismo galego a través da apertura e da capacidade de integración, así como tamén do compromiso polo esforzo para que así sexa percibido pola sociedade galega. Con este obxectivo defínese a “Estratexia Avanza-Galiza” para a consolidación política, social e institucional do nacionalismo galego. Desde o punto de vista organizativo afróntase a necesidade de promover cambios para mellorar a relación coa sociedade e o funcionamento interno baixo os principios da participación e da transparencia. E fundamenta a penetración social e a consolidación organizativa na unidade e na cohesión interna.

O 31 de maio, no marco da decisión adoptada na Asemblea de impulsar cambios, o BNG presenta nova imaxe cun novo logotipo no que se procura recoller a traxectoria dun proxecto político que leva 35 anos traballando na defensa dos intereses de Galiza, mais tamén a capacidade para adaptarse aos novos tempos e presentar un proxecto renovado.

O BNG convoca o Día da Patria de 2017 co lema “Galiza, a nación que compartimos”. A mensaxe que se transmite é que o 25 de xullo é a festa de todos os galegos e galegas, para reafirmar o carácter nacional de Galiza e a necesidade de forzas políticas propias.

En outubro prodúcese unha vaga de incendios por todo o País, fronte á que o Bloque sitúa en primeira liña a necesidade de modificar o plan forestal do Partido Popular, e denuncia a privatización e recorte dos medios de extinción e prevención, apoiando e secundando as mobilizacións que se dan por toda Galiza.

A demanda dun concerto económico para Galiza prolóngase todo o 2017 levando o debate ao Parlamento galego. Así mesmo, tamén se impulsa unha campaña para reclamar unha tarifa eléctrica propia para Galiza que vai continuar nos anos seguintes.

O 4 de febreiro de 2018 o BNG participa nas mobilizacións da plataforma SOS Sanidade Pública convoca mobilizacións contra o recortes e deterioro do sistema sanitario galego, e leva ás institucións a denuncia de desmantelamento da sanidade pública por parte da Xunta.

En xuño de 2018 o BNG amosa a súa oposición á reapertura do proxecto de megaminaría en Touro-O Pino, e impulsa en todos os ámbitos mobilizacións e iniciativas para evidenciar os graves danos de proxectos deste tipo.

O BNG convoca o Día da Patria Galega de 2018 no marco da celebración do 50 aniversario da celebración desta mobilización, que se publicita co lanzamento dunha campaña en Compostela de “Viva Galiza Ceibe e Socialista” así como a publicación dun documento onde se repasa a traxectoria histórica desta xornada reivindicativa. O eslogan da convocatoria do BNG é “Unha idea clara: Sumar por Galiza”, co que se pretende transmitir a idea de que o BNG representa un proxecto inclusivo para integrar e sumar a todos aqueles que defendan a conquista dos dereitos nacionais do País.

En outubro de 2018, e enlazando con iniciativas de anos anteriores, o BNG impulsa unha campaña a favor dunha tarifa eléctrica galega, e contra a suba xeneralizada da factura de luz a través dos suplementos territoriais. Entre as iniciativas destaca a proposición de lei de reforma do sector eléctrico e do IVE para esixir no Congreso dos Deputados unha tarifa social.

O 31 de marzo de 2019 o BNG convoca un Encontro Nacional Aberto no Auditorio de Galiza baixo o lema “Agora Galiza”, para sumar forzas, compartir a ilusión e a vontade de avanzar, e para dar inicio a dous meses intensos con tres procesos electorais, a Cortes Xerais en abril, e ao Parlamento europeo e aos concellos en maio, nos que Galiza se xoga moito.

O 28 de abril celébranse as eleccións xerais ás que o BNG volve concorrer coa súa marca e co eslogan “Agora Galiza”, e nas que acada 94.433 votos (5,7%), que non van ser suficientes para recuperar a representación no Congreso, malia que máis que duplican o resultado de Nós-CG das xerais de xuño de 2016.

O 26 de maio teñen lugar as eleccións europeas e municipais. Ás europeas o BNG concorre nunha alianza con ERC e Bildu na coalición “Agora Repúblicas”, co eslogan “Galiza en Europa. Con voz propia”. A coalición acada en Galiza 172.088 votos (12%), unha cifra que poñía de manifesto a recuperación electoral do BNG coa suma de 90 mil votos máis que en 2014. En canto ás municipais, o BNG concorre co eslogan “Coas ideas claras”, e acada 194.462 votos (12,9%), 457 concelleiros/as e 29 alcaldías (Allariz, Baños de Molgas, Barreiros, Barro, Bueu, Carballo, Castrelo de Miño, Catoira, Mazaricos, A Mezquita, Moaña, Moeche, Mondariz, Muras, As Neves, A Pobra do Brollón, Poio, Ponteareas, Pontevedra, Rianxo, Ribadeo, O Rosal, Santiso, San Sadurniño, Tomiño, Verea, Viana do Bolo, Vilar de Barrio e Zas). Os resultados, que melloraban os de 2015, ratificaban ao BNG como terceira forza política que recupera a representación nas cidades de Ourense e Vigo.

O BNG convoca a campañado Día da Patria de 2019 baixo o lema “Galiza un novo impulso. Soberanía Traballo Democracia”, co propósito de ampliar a base militante para reforzar a organización. Celébranse un cento de actos por toda Galiza para conmemorar o 25 de xullo. O Bloque diríxese á maioiría social que quer un cambio en Galiza cunha idea clara, a de sumar co BNG para darlle impulso a Galiza e avanzar na construción dun país próspero e con futuro.

A investidura fallida no Congreso dos deputados volve xerar o escenario de 2016 levando a unhas novas eleccións xerais por imperativo constitucional, que pasan a ser o 10 de novembro. O BNG concorre co eslogan “Facer Valer Galiza. Con voz propia” e obtén 120.456 votos (8,1%) que lle permiten acadar un deputado pola provincia de A Coruña, e que vai ser decisivo para a investidura do Presidente do primeiro Goberno de coalición da historia recente do Estado español. A posición do BNG permite negociar un acordo no que se inclúen moitas das demandas históricas do nacionalismo galego como avanzar no autogoberno galego coa transferencia de competencias, avanzar na adecuación da estrutura do Estado ás realidades nacionais existentes, bonificación das peaxes e transferencia da AP-9, un estatuto para a industria electrointensiva, a derrogación da reforma laboral do PP, apoio á lingua galega, modernizar a rede ferroviaria, saneamento da ría do Burgo, traslado de ENCE.

O 11 de xaneiro de 2020 o Consello Nacional do BNG proclama a Ana Pontón como candidata á presidencia da Xunta para as eleccións autonómicas previstas para 2020. A presentación da candidata ten lugar nun acto no Auditorio Abanca en Santiago de Compostela o 19 de xaneiro que conta cunha asistencia de militantes e simpatizantes que supera as previsións da organización.

O presidente da Xunta convoca as eleccións autonómicas para o 5 de abril e o BNG celebra o 7 de marzo un Encontro Nacional Aberto co eslogan “Galiza en marcha” no Auditorio de Galiza en Santiago de Compostela, que volve superar as previsións de asistencia da organización tendo que habilitar unha sala alternativa para ubicar a militantes e simpatizantes nacionalistas, e no que se presentan as candidaturas do BNG para as eleccións.

O Goberno de España decreta o 14 de marzo o estado de alarma para facer fronte á expansión da pandemia Covid-19. A situación, e a declaración do estado de alarma, leva ao presidente da Xunta de Galiza a convocar a todos os grupos políticos para aprazar as eleccións previstas para abril. O aprazamento formalízase o 18 de marzo no Diario Oficial de Galiza coa publicación do Decreto 45/2020, polo que se deixa sen efecto a celebración das eleccións ao Parlamento de Galicia do 5 de abril de 2020 como consecuencia da crise sanitaria derivada do COVID-19.